Κυριακή των Βαΐων (28/4/2024) και Πατερικά Κείμενα

Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

Προς Φιλιππησίους, κεφ. Δ΄, εδάφια 4-9

⁴ Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε. ⁵ Τὸ ἐπιεικὲς ὑμῶν γνωσθήτω πᾶσιν ἀνθρώποις. ὁ Κύριος ἐγγύς. ⁶ μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ’ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν. ⁷Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ. ⁸ Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε· ⁹ ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε· καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ’ ὑμῶν.

Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παναγιώτη Τρεμπέλα

⁴ Να χαίρεστε πάντοτε με τη χαρά που προέρχεται από την ένωση και την κοινωνία μας με τον Κύριο. Πάλι θα πω, να χαίρεστε. ⁵ Η επιείκειά σας και η υποχωρητικότητά σας ας γίνει γνωστή σε όλους τους ανθρώπους, και σε αυτούς ακόμη τους απίστους. Ο Κύριος πλησιάζει να έλθει, και Αυτός θα αποδώσει στον καθένα ό,τι του ανήκει. ⁶ Μην κυριεύεστε από αγωνιώδη φροντίδα για τίποτε, αλλά για καθετί που σας παρουσιάζεται, να κάνετε γνωστά τα αιτήματά σας στον Θεό με την προσευχή και τη δέηση, οι οποίες πρέπει να συνοδεύονται και με ευχαριστία για όσα ο Θεός μας έδωσε. ⁷ Και έτσι, όταν διώχνετε κάθε μέριμνα και εμπιστεύεστε τον εαυτό σας στη Θεία Πρόνοια, η ειρήνη που έχει ο Θεός και τη μεταδίδει στους δικούς Του, της οποίας την τελειότητα δεν μπορεί να νιώσει κανένας νους, είτε ανθρώπινος είτε αγγελικός, θα φρουρήσει τις καρδιές σας και τις σκέψεις σας, εφόσον μένετε ενωμένοι με τον Ιησού Χριστό.

⁸ Και τώρα απομένει, αδελφοί μου, να σας απευθύνω και μία άλλη προτροπή: Όσα είναι αληθινά, όσα είναι σεμνά και σεβαστά, όσα είναι δίκαια, όσα είναι αμόλυντα και αγνά, όσα είναι προσφιλή στον Θεό και στους καλούς ανθρώπους, όσα έχουν καλή φήμη, καθώς και οποιαδήποτε άλλη αρετή και οποιοδήποτε καλό έργο που είναι άξιο επαίνου, αυτά να συλλογίζεστε και να προσέχετε, για να τα εφαρμόζετε και στη ζωή σας. ⁹ Αυτά που μάθατε και παραλάβατε και ακούσατε με την προφορική διδασκαλία μου, καθώς και αυτά που είδατε σε όλη τη συμπεριφορά και τη διαγωγή μου, αυτά να κάνετε. Και τότε ο Θεός, που είναι ο χορηγός της ειρήνης, θα είναι μαζί σας.

Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

Κατά Ιωάννην, κεφ.ΙΒ΄, εδάφια 1-18

¹ Ὁ οὖν ᾿Ιησοῦς πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. ² Ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ. ³ Ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ ᾿Ιησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. ⁴ λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ᾿Ιούδας Σίμωνος ᾿Ισκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι· ⁵ διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; ⁶ Εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ’ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. ⁷ Εἶπεν οὖν ὁ ᾿Ιησοῦς· ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό. ⁸ Τοὺς πτωχοὺς γὰρ πάντοτε ἔχετε μεθ’ ἑαυτῶν, ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε. ⁹ ῎Εγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν ᾿Ιουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν ᾿Ιησοῦν μόνον, ἀλλ’ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. ¹⁰ Ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ¹¹ ὅτι πολλοὶ δι’ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν ᾿Ιουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν ᾿Ιησοῦν.

¹² Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται ᾿Ιησοῦς εἰς ῾Ιεροσόλυμα, ¹³ ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ, καὶ ἔκραζον· ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ. ¹⁴ Εὑρὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον· ¹⁵ μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου. ¹⁶ Ταῦτα δὲ οὐκ ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὸ πρῶτον, ἀλλ’ ὅτε ἐδοξάσθη ὁ ᾿Ιησοῦς, τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ’ αὐτῷ γεγραμμένα, καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ. ¹⁷ ᾿Εμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ’ αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν.¹⁸ Διὰ τοῦτο καὶ ὑπήντησεν αὐτῷ ὁ ὄχλος, ὅτι ἤκουσαν τοῦτο αὐτὸν πεποιηκέναι τὸ σημεῖον.

Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα

¹ Ο Ιησούς λοιπόν, χωρίς να εμποδιστεί από την επιβουλή αυτή των εχθρών Του, έξι ημέρες πριν από την εορτή του Πάσχα ήλθε στη Βηθανία, όπου έμενε ο Λάζαρος που είχε πεθάνει και ο Κύριος τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς. ² Οι συγγενείς λοιπόν του Λαζάρου, επειδή αισθάνονταν μεγάλο σεβασμό και ευγνωμοσύνη προς τον Ιησού για το θαύμα που είχε επιτελέσει, Του έκαναν δείπνο εκεί, και η Μάρθα υπηρετούσε. Ο Λάζαρος μάλιστα ήταν ένας από εκείνους που κάθονταν και έτρωγαν στο τραπέζι μαζί του. ³ Στο μεταξύ η Μαρία, αφού αγόρασε γύρω στα τριακόσια είκοσι πέντε γραμμάρια μύρο κατασκευασμένο από νάρδο (είδος του αρωματικού φυτού της βαλεριάνας), μύρο γνήσιο, ανόθευτο και πάρα πολύ ακριβό, άλειψε με αυτό τα πόδια του Ιησού. Κι έπειτα, εκδηλώνοντας τη βαθιά ταπείνωσή της προς τον Κύριο, σκούπισε με τα μαλλιά της τα πόδια του. Και όλο το σπίτι τότε γέμισε από την ευωδία του μύρου. ⁴ Ύστερα λοιπόν από την πράξη αυτή της Μαρίας, είπε ένας από τους μαθητές Του, ο Ιούδας, ο γιος του Σίμωνος, ο Ισκαριώτης, εκείνος που σκόπευε να Τον προδώσει και να Τον παραδώσει στους σταυρωτές Του: ⁵ «Αντί να χυθεί και να σπαταληθεί άσκοπα το μύρο αυτό, γιατί δεν πουλήθηκε στην τιμή των τριακοσίων δηναρίων, δηλαδή τριακοσίων ημερομισθίων, και δεν δόθηκε το αντίτιμό του ελεημοσύνη στους φτωχούς;». ⁶ Και το είπε αυτό, όχι γιατί ενδιαφερόταν για τους φτωχούς, αλλά διότι ήταν κλέφτης˙ και καθώς διαχειριζόταν το κοινό ταμείο και είχε το κουτί των συνεισφορών, κρατούσε κρυφά για τον εαυτό του από τα χρήματα που έριχναν σ’ αυτό. ⁷ Όταν λοιπόν ο Ιησούς άκουσε τον Ιούδα να επικρίνει την Μαρία, του είπε: «Άφησέ την ήσυχη και μην την κατηγορείς. Η γυναίκα αυτή, σαν να προαισθανόταν ότι σε λίγες μέρες πρόκειται να ταφώ, φύλαξε το μύρο αυτό για να μου το προσφέρει, προαναγγέλλοντας έτσι συμβολικά την ετοιμασία του σώματός μου με μύρο την ημέρα της ταφής μου. ⁸ Μην την εμποδίζετε λοιπόν. Τους φτωχούς πάντοτε τους έχετε μαζί σας, και μπορείτε οποιαδήποτε στιγμή να τους ελεήσετε. Εμένα όμως δεν με έχετε πάντοτε˙ διότι σε λίγες μέρες θα πεθάνω».

⁹ Από το δείπνο λοιπόν αυτό και απ’ όσα συνέβησαν σε αυτό, πολύς λαός από τους Ιουδαίους έμαθε ότι ο Ιησούς βρισκόταν στη Βηθανία. Και ήλθαν εκεί όχι μόνο για τον Ιησού, αλλά για να δουν και τον Λάζαρο, τον οποίο είχε αναστήσει από τους νεκρούς. ¹⁰ Μετά όμως απ’ αυτό οι αρχιερείς αποφάσισαν να σκοτώσουν και τον Λάζαρο,¹¹ διότι εξαιτίας του πολλοί από τους Ιουδαίους πήγαιναν στη Βηθανία για να βεβαιωθούν αν πραγματικά αναστήθηκε από τους νεκρούς. Κι όταν το διαπίστωναν αυτό, πίστευαν στον Ιησού.

¹² Την άλλη μέρα, λαός πολύς που είχε έλθει για την εορτή, όταν άκουσαν ότι έρχεται ο Ιησούς στα Ιεροσόλυμα, ¹³πήραν στα χέρια τους κλαδιά από τις χουρμαδιές που ήταν κατά μήκος του δρόμου και βγήκαν από την πόλη για να τον υποδεχθούν. Και φώναζαν δυνατά: «Δόξα και τιμή σε Αυτόν που υποδεχόμαστε! Ευλογημένος και δοξασμένος να είναι αυτός που έρχεται απεσταλμένος από τον Κύριο ως αντιπρόσωπός Του. Αυτός είναι ο ένδοξος βασιλιάς του Ισραήλ, που τόσον καιρό περιμέναμε». ¹⁴ Ο Ιησούς μάλιστα ζήτησε και βρήκε ένα πουλαράκι και κάθισε πάνω σε αυτό, σύμφωνα με εκείνο που είναι γραμμένο στον προφήτη Ζαχαρία: ¹⁵ «Μη φοβάσαι, Ιερουσαλήμ, κόρη του όρους Σιών. Να, ο βασιλιάς σου έρχεται όχι σαν τύραννος και κατακτητής πάνω σε άλογο ή σε άρμα πολεμικό, αλλά καθισμένος πάνω σ’ ένα γαϊδουράκι». ¹⁶ Τι σημαίνουν όμως τα λόγια αυτά του Ζαχαρία δεν κατάλαβαν οι μαθητές Του από την αρχή, την ώρα της θριαμβευτικής Του αυτής εισόδου, αλλά όταν ο Ιησούς δοξάσθηκε με την Ανάσταση και την Ανάληψή Του. Τότε φωτίστηκαν από το Άγιον Πνεύμα και θυμήθηκαν ότι τα προφητικά αυτά λόγια του Ζαχαρία ήταν γι’ αυτόν γραμμένα. Και οι ίδιοι είχαν κάνει μια τέτοια υποδοχή για τον Ιησού και είχαν συνεργαστεί, χωρίς να το καταλαβαίνουν, ώστε να εκπληρωθούν ακριβώς τα προφητικά αυτά λόγια. ¹⁷ Όλοι λοιπόν εκείνοι που ήταν μαζί με τον Ιησού όταν Αυτός είχε φωνάξει απ’ τον τάφο τον Λάζαρο και τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς και τώρα ήταν στην υποδοχή αυτή, διηγούνταν και διαβεβαίωναν το θαύμα του Λαζάρου σε όσους δεν το είχαν δει. ¹⁸ Γι’ αυτό και τα πλήθη του λαού Τον προϋπάντησαν, διότι άκουσαν από τους αυτόπτες αυτούς μάρτυρες ότι Αυτός είχε κάνει το μεγάλο αυτό θαύμα.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ[: Φιλιπ.4,4-9]

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

«Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε. τὸ ἐπιεικὲς ὑμῶν γνωσθήτω πᾶσιν ἀνθρώποις. ὁ Κύριος ἐγγύς. μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ᾿ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν. καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ(:Να χαίρεστε πάντοτε με την χαρά που προέρχεται από την ένωση και την κοινωνία μας με τον Κύριο. Πάλι θα πω, να χαίρεστε. Η επιείκειά σας και η υποχωρητικότητά σας ας γίνει γνωστή σε όλους τους ανθρώπους, και σε αυτούς ακόμη τους απίστους. Ο Κύριος πλησιάζει να έλθει, και Αυτός θα αποδώσει στον καθένα ό,τι του ανήκει. Μην κυριεύεστε από αγωνιώδη φροντίδα για τίποτε, αλλά για καθετί που σας παρουσιάζεται, να κάνετε γνωστά τα αιτήματά σας στον Θεό με την προσευχή και τη δέηση, οι οποίες πρέπει να συνοδεύονται και με ευχαριστία για όσα ο Θεός μας έδωσε. Και έτσι, όταν διώχνετε κάθε μέριμνα και εμπιστεύεστε τον εαυτό σας στη θεία Πρόνοια, η ειρήνη που έχει ο Θεός και τη μεταδίδει στους δικούς Του, της οποίας την τελειότητα δεν μπορεί να νιώσει κανένας νους, είτε ανθρώπινος είτε αγγελικός, θα φρουρήσει τις καρδιές σας και τις σκέψεις σας, εφόσον μένετε ενωμένοι με τον Ιησού Χριστό)»[Φιλιπ.4,4-7].

«Μακάριοι οἱ πενθοῦντες(:Μακάριοι είναι εκείνοι που πενθούν για τις αμαρτίες τους και για το κακό που επικρατεί στον κόσμο, διότι αυτοί θα παρηγορηθούν από τον Θεό)» [Ματθ.5,4] και «Οὐαὶ ὑμῖν οἱ γελῶντες νῦν, ὅτι πενθήσετε καὶ κλαύσετε(:Αλίμονο σε σας που έχετε ως μοναδικό σκοπό της ζωής σας τη σαρκική χαρά και γελάτε τώρα από τις διασκεδάσεις και τις απολαύσεις του σαρκικού σας βίου, ουαί και αλίμονό σας, διότι στην άλλη ζωή θα πενθήσετε και θα κλάψετε)» [Λουκά 6,25]., λέγει ο Χριστός. Γιατί λοιπόν λέγει ο Παύλος: «Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε (:Να χαίρεστε πάντοτε με την χαρά που προέρχεται από την ένωση και την κοινωνία μας με τον Κύριο)»;

Δεν έρχεται σε αντίθεση προς τον Χριστό· μη γένοιτο να πούμε κάτι τέτοιο. Γιατί ο Χριστός είπε: «Αλίμονο σε αυτούς που γελούν», υπονοώντας το γέλιο του κόσμου τούτου, το γέλιο που προέρχεται από τις εκδηλώσεις της παρούσης ζωής, και μακάρισε αυτούς που πενθούν, όχι αυτούς που πενθούν απλώς την απώλεια των δικών τους, αλλά αυτούς που συγκινούνται υπερβολικά και πενθούν τα δικά τους κακά, αυτούς που σκέπτονται τα δικά τους αμαρτήματα ή και τα ξένα. Δεν είναι η χαρά αυτή αντίθετη προς το πένθος εκείνο, αλλά και αυτή προέρχεται από εκείνο, γιατί αυτός που πενθεί τα δικά του κακά και εξομολογείται, χαίρεται. Άλλωστε, είναι δυνατό να πενθούμε για τα δικά μας αμαρτήματα και να χαιρόμαστε για τον Χριστό. Επειδή λοιπόν στενοχωρούνταν για εκείνα τα οποία έπασχαν( «ὅτι ὑμῖν ἐχαρίσθη τὸ ὑπὲρ Χριστοῦ(:και είναι απόδειξη αιώνιας σωτηρίας για σας, διότι σε σας δόθηκε το χάρισμα)», λέγει, «οὐ μόνον τὸ εἰς αὐτὸν πιστεύειν, ἀλλὰ καὶ τὸ ὑπὲρ αὐτοῦ πάσχειν(:όχι μόνο να πιστεύετε στον Ιησού Χριστό, αλλά και να πάσχετε για χάρη του ονόματος του Χριστού)» [Φιλιπ.1,29]), γι΄αυτό λέγει: «Χαίρετε τη χαρά που προέρχεται από την ένωσή μας με τον Κύριο». Αυτά δεν σημαίνουν τίποτε άλλο, παρά: «Να κάνετε τέτοια ζωή, ώστε να χαίρετε. Όταν λοιπόν οι υποχρεώσεις σας προς τον Θεό δεν εμποδίζονται, χαίρετε». Ή λοιπόν αυτό εννοεί, ή το «ἐν» τίθεται στη θέση του «σύν», σαν να έλεγε: «Χαίρετε με τη βοήθεια του Κυρίου πάντοτε».

«Πάλιν ἐρῶ, χαίρετε(:Πάλι θα πω, να χαίρεστε)».Τούτο είναι χαρακτηριστικό ανθρώπου που έχει θάρρος και αποδεικνύει ότι εκείνος που είναι ενωμένος με τον Θεό, πάντοτε χαίρεται· είτε στενοχωρείται, είτε πάσχει οτιδήποτε, πάντοτε χαίρεται αυτός. Άκουσε για τους αποστόλους τον Λουκά που λέγει ότι «Οἱ μὲν οὖν ἐπορεύοντο χαίροντες ἀπὸ προσώπου τοῦ συνεδρίου, ὅτι ὑπὲρ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ κατηξιώθησαν ἀτιμασθῆναι(:Ύστερα λοιπόν από τις απειλές και την κακομεταχείριση αυτή που δέχθηκαν οι απόστολοι, έφυγαν από το συνέδριο με μεγάλη χαρά, διότι αξιώθηκαν να υποστούν ατιμωτική τιμωρία για χάρη του ονόματός Του)» [Πράξ.5,41]. Εάν οι μαστιγώσεις και τα δεσμά, τα οποία φαίνεται ότι προκαλούν την πιο μεγάλη λύπη, προξενούν χαρά, ποιο από τα άλλα θα μπορέσει να μας προκαλέσει λύπη; «Πάλιν ἐρῶ, χαίρετε». Καλώς επανέλαβε τον λόγο δύο φορές. Γιατί, επειδή η κατάσταση των πραγμάτων προκαλούσε λύπη, επαναλαμβάνοντας δείχνει ότι οπωσδήποτε πρέπει να χαίρουν.

«Τὸ ἐπιεικὲς ὑμῶν γνωσθήτω πᾶσιν ἀνθρώποις(:Η επιείκειά σας και η υποχωρητικότητά σας ας γίνει γνωστή σε όλους τους ανθρώπους, και σε αυτούς ακόμη τους απίστους)»[Φιλιπ.4,5]. Είπε παραπάνω: «Ὧν τὸ τέλος ἀπώλεια, ὧν ὁ θεὸς ἡ κοιλία καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν, οἱ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντες! (:Το τέλος των ανθρώπων αυτών θα είναι η καταστροφή, διότι θα καταλήξουν στην αιώνια κόλαση. Αυτοί λατρεύουν ως Θεό την κοιλιά τους και θεωρούν ως δόξα τους πράξεις που φέρνουν ντροπή. Αυτοί έχουν γήινα φρονήματα)»[Φιλιπ.3,19]. Επειδή λοιπόν ήταν φυσικό να απεχθάνονται αυτοί τους πονηρούς, τους συμβουλεύει να μην έχουν τίποτε κοινό με εκείνους, αλλά να συμπεριφέρονται με πολλή επιείκεια, όχι όμως προς τους αδελφούς μόνο, αλλά και προς τους εχθρούς και τους αντιπάλους.

«Ὁ Κύριος ἐγγύς· μηδὲν μεριμνᾶτε(:Ο Κύριος πλησιάζει να έλθει, και Αυτός θα αποδώσει στον καθένα ό,τι του ανήκει· μην κυριεύεστε από αγωνιώδη φροντίδα για τίποτε)»[Φιλιπ.4,6]. Για ποιον λόγο, λοιπόν, πες μου, αδημονείτε; Γιατί αντιστέκεστε; Μήπως γιατί βλέπετε να ζουν με απολαύσεις αυτοί; «Μηδὲν μεριμνᾶτε». Ήδη πλησίασε η κρίση, σύντομα θα δώσουν λόγο για τα έργα τους. Αλλά εσείς ζείτε μέσα σε θλίψεις και εκείνοι σε απολαύσεις; Ήδη όμως αυτά θα λάβουν τέλος. Μήπως σας επιβουλεύονται και σας απειλούν; Όμως αυτά δεν θα προχωρήσουν μέχρι τέλος. Ήδη πλησίασε η κρίση, οπότε θα συμβούν τα αντίθετα. «Μηδὲν μεριμνᾶτε». Πλησίασε ήδη ο καιρός της ανταποδόσεως. Είτε φερθείτε με επιείκεια σε εκείνους που σας προκαλούν τα κακά, είτε η πενία, είτε ο θάνατος, είτε οτιδήποτε άλλο κακό υπάρχει, τα πάντα θα απέλθουν.

«Μηδὲν μεριμνᾶτε, ἀλλ᾿ ἐν παντὶ τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει μετὰ εὐχαριστίας τὰ αἰτήματα ὑμῶν γνωριζέσθω πρὸς τὸν Θεόν (:Μην κυριεύεστε από αγωνιώδη φροντίδα για τίποτε, αλλά για καθετί που σας παρουσιάζεται, να κάνετε γνωστά τα αιτήματά σας στον Θεό με την προσευχή και τη δέηση, οι οποίες πρέπει να συνοδεύονται και με ευχαριστία για όσα ο Θεός μας έδωσε)»[Φιλιπ.4,6]. Μία λοιπόν εκείνη η προτροπή, δηλαδή το «Ὁ Κύριος ἐγγύς(:Ο Κύριος πλησιάζει να έλθει, και Αυτός θα αποδώσει στον καθένα ό,τι του ανήκει)» και εκείνο το «Ἰδοὺ ἐγὼ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος(:Ιδού, Εγώ που έλαβα κάθε εξουσία, θα είμαι πάντα μαζί σας βοηθός και συμπαραστάτης σας, μέχρι να τελειώσει ο αιώνας αυτός, μέχρι δηλαδή τη συντέλεια του κόσμου)» [Ματθ.28,20].

Ιδού και άλλη προτροπή που ως φάρμακο ανακουφίζει και τη λύπη και τις περιστάσεις και όλα τα δυσάρεστα πράγματα. Ποιο λοιπόν είναι αυτό; Η προσευχή, η ευχαριστία για το καθετί. Ώστε οι προσευχές δεν θέλει να είναι μόνο αιτήματα, αλλά και ευχαριστίες για εκείνα τα οποία έχουμε. Γιατί πώς θα ζητήσει κανείς τα μέλλοντα, χωρίς να αναγνωρίζει ευγνωμοσύνη για τα προηγούμενα; «Αλλά για καθετί που σας παρουσιάζεται, να κάνετε γνωστά τα αιτήματά σας στον Θεό με την προσευχή και τη δέηση, οι οποίες πρέπει να συνοδεύονται και με ευχαριστία για όσα ο Θεός μας έδωσε», λέγει. Συνεπώς πρέπει να ευχαριστούμε για όλα και για εκείνα που νομίζονται ότι προκαλούν λύπη. Αυτό πράγματι είναι χαρακτηριστικό ευγνώμονος ανθρώπου. Γιατί εκείνο βέβαια το απαιτεί η φύση των πραγμάτων, αυτό όμως προέρχεται από ψυχή που είναι ευγνώμων και βρίσκεται σε στενή σχέση με τον Θεό. Αυτές τις προσευχές αναγνωρίζει ο Θεός και τις άλλες δεν γνωρίζει. Λοιπόν έτσι να προσεύχεστε, ώστε να αναγνωρίζονται οι προσευχές σας. Γιατί τα πάντα κατευθύνει προς το συμφέρον μας, έστω και αν εμείς δεν γνωρίζουμε. Και αυτό είναι απόδειξη του ότι μας συμφέρει πολύ, δηλαδή το να μη γνωρίζουμε εμείς.

«Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ(:Κι έτσι, όταν διώχνετε κάθε μέριμνα και εμπιστεύεστε τον εαυτό σας στη θεία Πρόνοια, η ειρήνη που έχει ο Θεός και τη μεταδίδει στους δικούς Του, της οποίας την τελειότητα δεν μπορεί να νιώσει κανένας νους, είτε ανθρώπινος είτε αγγελικός, θα φρουρήσει τις καρδιές σας και τις σκέψεις σας, εφόσον μένετε ενωμένοι με τον Ιησού Χριστό)». Τι σημαίνει αυτό; «Η ειρήνη του Θεού», λέγει, «την οποία έφερε στους ανθρώπους, υπερέχει κάθε νου». Ποιος λοιπόν θα περίμενε και ποιος θα ήλπιζε ότι θα υπάρξουν τόσα αγαθά; Υπερβαίνει κάθε ανθρώπινο νου, όχι μόνο λόγο. Για όφελος των εχθρών Του, για όφελος εκείνων που Τον μισούν, εκείνων που Τον αποστρέφονται, για χάρη αυτών δεν απέφυγε να παραδώσει τον μονογενή Υιό Του, προκειμένου να συνάψει ειρήνη με τους ανθρώπους. Αυτή λοιπόν η ειρήνη, δηλαδή η συμφιλίωση, η αγάπη του Θεού «να φρουρήσει τις καρδιές σας και τις σκέψεις σας».

Αυτό αρμόζει στον διδάσκαλο, όχι μόνο να δίνει παραινέσεις, αλλά και να προσεύχεται και με δεήσεις να βοηθά ώστε ούτε από τους πειρασμούς να καταβαλλόμαστε, ούτε από την απάτη να περιφερόμαστε εδώ και εκεί. Σαν να έλεγε: «Εκείνος που σας έσωσε με τέτοιον τρόπο, που ο νους δεν μπορεί να κατανοήσει, αυτός θα σας διαφυλάξει και θα σας ασφαλίσει, ώστε να μην πάθετε τίποτε». Ή λοιπόν αυτό σημαίνει, ή ότι «η ειρήνη», την οποία λέγει ο Χριστός: «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν· οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσιν, ἐγὼ δίδωμι ὑμῖν. μὴ ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία μηδὲ δειλιάτω(: Φεύγω και σας αφήνω την ειρήνη. Σας δίνω τη δική μου αληθινή και βαθιά ειρήνη, την οποία ήλθα να φέρω στον κόσμο που συνταράζεται από την αμαρτία. Δεν σας δίνω εγώ μια ειρήνη υποκριτική, απατηλή και ασταθή, σαν αυτή που δίνει ο κόσμος. Ας μην ταράζεται η καρδιά σας από εσωτερικούς φόβους κι ας μη δειλιάζει από εξωτερικά φόβητρα και απειλές)» [Ιω.14,27], «αυτή θα σας φρουρήσει».

Η ειρήνη λοιπόν υπερέχει κάθε ανθρώπινο νου. Και σαν ρωτάς, «με ποιον τρόπο;». Άκου. Όταν παραγγέλλει να ειρηνεύουμε προς τους εχθρούς μας, προς εκείνους που μας αδικούν, προς εκείνους που μας έχουν πολεμήσει και που μας συμπεριφέρονται με απέχθεια, πώς δεν είναι αυτό υπεράνω του ανθρώπινου νου; Καλύτερα όμως ας εξετάσουμε το πρώτο: «Ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν(:Η ειρήνη που έχει ο Θεός και τη μεταδίδει στους δικούς Του, της οποίας την τελειότητα δεν μπορεί να νιώσει κανένας νους)». Εάν όμως η ειρήνη υπερέχει κάθε νου, κατά πολύ περισσότερο ο ίδιος ο Θεός, ο Οποίος δίνει την ειρήνη, υπερέχει κάθε νου, όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και των αγγέλων και των ουρανίων δυνάμεων. Και τι σημαίνει: «ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»; «Με Αυτόν θα προφυλάξει», λέγει, «ώστε να μένει κανείς σταθερός στην πίστη και να μην εκπέσει από αυτήν».

«Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια(:Και τώρα απομένει, αδελφοί μου, να σας απευθύνω και μία άλλη προτροπή: Όσα είναι αληθινά, όσα είναι σεμνά και σεβαστά, όσα είναι δίκαια)»[Φιλιπ.4,8]. Τι σημαίνει το «τὸ λοιπόν»; Αντί του: «τα πάντα έχουν λεχθεί σε σας». Η λέξη σημαίνει ότι είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει κάτι και δεν έχει καμία σχέση προς τα παρόντα. «Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε· ἃ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε (:Και τώρα απομένει, αδελφοί μου, να σας απευθύνω και μία άλλη προτροπή: Όσα είναι αληθινά, όσα είναι σεμνά και σεβαστά, όσα είναι δίκαια, όσα είναι αμόλυντα και αγνά, όσα είναι προσφιλή στον Θεό και στους καλούς ανθρώπους, όσα έχουν καλή φήμη, καθώς και οποιαδήποτε άλλη αρετή και οποιοδήποτε καλό έργο που είναι άξιο επαίνου, αυτά να συλλογίζεστε και να προσέχετε, για να τα εφαρμόζετε και στη ζωή σας· αυτά που μάθατε και παραλάβατε και ακούσατε με την προφορική διδασκαλία μου, καθώς και αυτά που είδατε σε όλη τη συμπεριφορά και τη διαγωγή μου, αυτά να κάνετε)»[Φιλιπ.4,8-9].

Tι σημαίνει «ὅσα προσφιλῆ»; Προσφιλή στους πιστούς, προσφιλή στον Θεό. «Ὃσα ἐστὶν ἀληθῆ (:όσα είναι αληθινά)». Γιατί πράγματι αυτά είναι αληθινά, η αρετή, και ψέμα είναι η κακία, γιατί και η ηδονή αυτής είναι ψέμα και η δόξα της είναι ψέμα και όλα τα πράγματα του κόσμου τούτου είναι ψέμα. Το «όσα είναι αγνά» αντιδιαστέλλεται προς το: «έχουν φρονήματα γήινα». Το «όσα είναι σεμνά» αντιδιαστέλλεται προς το «λατρεύουν σαν Θεό τους την κοιλία». «Όσα είναι δίκαια, όσα έχουν καλή φήμη», αυτά είναι, λέγει. «Εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος(:Οποιαδήποτε αρετή και οποιοσδήποτε έπαινος)». Εδώ θέλει να φροντίζουν αυτοί και για τις σχέσεις τους προς τους ανθρώπους.

«Αυτά να συλλογίζεστε», λέγει. Βλέπεις ότι θέλει να απομακρύνει κάθε πονηρή σκέψη από τις δικές μας ψυχές; Γιατί από τις σκέψεις γίνονται οι πονηρές πράξεις. «Αυτά που μάθατε και παραλάβατε». Αυτό είναι απόδειξη της άριστης διδασκαλίας, το να παρέχει δηλαδή σε όλες τις παραινέσεις τον εαυτό του ως παράδειγμα, όπως και σε άλλο σημείο της επιστολής λέγει: «καθὼς ἔχετε τύπον ἡμᾶς(:και να προσέχετε και να παραδειγματίζεστε από εκείνους που έχουν στη ζωή τους την υποδειγματική συμπεριφορά που σας δώσαμε κι εμείς ως πρότυπο)» [Φιλιπ.3,17]. Και πάλι εδώ λέγει: «Αυτά που μάθατε και παραλάβατε», δηλαδή, διδαχτήκατε, «και ακούσατε και είδατε σε εμένα», και στα λόγια και στις πράξεις και στη συμπεριφορά μου. Βλέπεις ότι για κάθε πράγμα καθορίζει αυτά; Αφού λοιπόν δεν ήταν δυνατόν να ακριβολογεί για όλα, και για τα εισερχόμενα και για τα εξερχόμενα και για τον λόγο και για την έκφραση και τη συναναστροφή(γιατί ο Χριστιανός οφείλει να φροντίζει για όλα αυτά), είπε σύντομα και περιληπτικά: «Σε εμένα ακούσατε και είδατε», δηλαδή, «πλησίον σε εμένα». Σαν να έλεγε: «Αυτά να πράττετε». Να μη λέγετε μόνο, αλλά και να πράττετε.

«Καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ᾿ ὑμῶν(:Και τότε ο Θεός, που είναι ο χορηγός της ειρήνης, θα είναι μαζί σας)»[Φιλιπ.4,9]. Δηλαδή εάν φυλάσσετε έτσι αυτά και έχετε ειρήνη μεταξύ σας, θα ζείτε με γαλήνη και ασφάλεια μεγάλη, δεν θα πάθετε τίποτε το θλιβερό και το ανεπιθύμητο. Γιατί όταν εμείς ειρηνεύουμε προς Αυτόν-και ειρηνεύουμε με την αρετή- πολύ περισσότερο θα είναι Αυτός μαζί μας. Γιατί Αυτός που μας αγάπησε τόσο πολύ, ώστε και χωρίς να θέλουμε μας δέχεται, αν μας δει να σπεύδουμε προς Αυτόν, δεν θα επιδείξει πιο μεγάλη φιλία;

Στην φύση του ανθρώπου τίποτε δεν είναι τόσο εχθρικό, όσο η κακία. Πώς όμως η κακία είναι εχθρός μας και φίλος η αρετή είναι φανερό από πολλά σημεία. Και, εάν θέλετε, ας εξετάσουμε αυτό πρώτα από ένα αντίθετο, την πορνεία. Η πορνεία κάνει τους ανθρώπους αισχρούς, πτωχούς, γελοίους, περιφρονημένους από όλους, αφού μεταχειρίζεται αυτά που είναι χαρακτηριστικό να μεταχειρίζονται οι εχθροί. Πολλές φορές προξένησε αυτή και νοσήματα και κινδύνους· και πολλοί χάθηκαν και τραυματίστηκαν για τις πόρνες. Εάν όμως η πορνεία προξενεί αυτά, η μοιχεία πολύ περισσότερο. Μήπως και η ελεημοσύνη είναι έτσι; Καθόλου· αλλά ως φιλόστοργη μητέρα οδηγεί το παιδί της σε κοσμιότητα πολλή, σε πειθαρχία, σε δόξα αγαθή, το κάνει να καταγίνεται σε διασκεδάσεις αναγκαίες, δεν μας εγκαταλείπει, ούτε απομακρύνει τα αναγκαία, αλλά καθιστά και την ψυχή περισσότερο συνετή. Γιατί τίποτε δεν είναι περισσότερο χωρίς σύνεση από τις πόρνες.

Μήπως όμως θέλετε να δούμε την πλεονεξία; Και αυτή μας μεταχειρίζεται, όπως θα μας μεταχειριζόταν ο εχθρός. Πώς; Μας κάνει μισητούς από όλους. Μας κάνει όλους να καυχιόμαστε και αυτούς που έχουν αδικηθεί και αυτούς που δεν έχουν, σε εκείνους επειδή συμπονούν, αλλά φοβούνται για τον εαυτό τους. Όλοι μας βλέπουν ως κοινούς εχθρούς, ως θηρία, ως δαίμονες· από παντού πολλές κατηγορίες, επιβουλές, φθόνοι, πράγματα που ανήκουν στους εχθρούς. Αντίθετα όμως η δικαιοσύνη όλους τους κάνει φίλους, όλους οικείους, όλους τους καθιστά ευνοϊκούς απέναντί μας· από όλους γίνονται προσευχές για μας. Εξαιτίας τούτου όλα τα δικά μας βρίσκονται σε μεγάλη ασφάλεια, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος, καμία υποψία, ακόμη και ο ύπνος έρχεται χωρίς φόβο, με ασφάλεια· δεν υπάρχει καμία φροντίδα, καμία στενοχώρια.

Βλέπεις ότι αυτή είναι περισσότερο πιο καλή; Πες μου, όμως, τι είναι καλύτερο; Το να φθονούμε ή το να χαιρόμαστε με τους άλλους; Ας εξετάσουμε όλα αυτά και θα διαπιστώσουμε ότι η αρετή σαν μητέρα πραγματικά φιλόστοργη μάς προφυλάσσει, ενώ η κακία μας οδηγεί σε κινδύνους, πράγμα που είναι επισφαλές και επικίνδυνο. Άκου τον προφήτη που λέει: «Κραταίωμα Κύριος τῶν φοβουμένων αὐτόν, καὶ ἡ διαθήκη αὐτοῦ δηλώσει αὐτοῖς(:Ο Κύριος γίνεται πανίσχυρος βοηθός σε όσους Τον σέβονται˙ κι αυτό το αποδεικνύει φανερά η διαθήκη που έκανε γι’ αυτούς, όπου με ρητές και αδιάψευστες υποσχέσεις ανέλαβε την προστασία τους)» [Ψαλμ.24,14]. Δεν φοβάται κανέναν εκείνος που δεν συναισθάνεται τίποτε το πονηρό. Δεν έχει θάρρος σε κανένα πάλι εκείνος που ζει μέσα στην κακία, αλλά τρέμει και τους δούλους και τους βλέπει με υποψία. Γιατί όμως λέγω τους δούλους; Δεν αντέχει το δικαστήριο της συνειδήσεως. Όχι μόνο οι έξω, αλλά και οι σκέψεις μέσα του τον χτυπούν και δεν τον αφήνουν να ηρεμήσει. «Τι λοιπόν;», λέγει ίσως κάποιος: «Πρέπει να ζει κανείς αποβλέποντας σε επαίνους;». Δεν είπε: «Πρόσεχε τον έπαινο», αλλά «και τα αξιέπαινα έργα να κάνεις και να μην αποβλέπεις μόνο στον έπαινο». «Όσα είναι αληθινά»· γιατί αυτά είναι ψέμα. «Όσα είναι σεμνά»· το σεμνό είναι έργο της έξω δυνάμεως, το δε αγνό της ψυχής.

«Να μη σκανδαλίζετε», λέγει, «ούτε να δίνετε αφορμή». Επειδή είπε: «Όσα έχουν καλή φήμη», για να μη νομίσεις ότι τα ανθρώπινα μόνο λέγει, πρόσθεσε: «Οποιαδήποτε αρετή και οποιονδήποτε έπαινο, αυτά να συλλογίζεστε, αυτά να πράττετε». Παντοτινά με αυτά θέλει να ασχολούμαστε, αυτά να φροντίζουμε, αυτά να σκεφτόμαστε. Γιατί αν συμβαίνει να έχουμε ειρήνη μεταξύ μας, και ο Θεός θα είναι μαζί μας. Αν όμως κάνουμε πόλεμο, ο Θεός της ειρήνης δεν θα είναι μαζί μας. Γιατί τίποτε δεν είναι τόσο εχθρικό στην ψυχή, όσο η κακία· και τίποτε πάλι δεν ασφαλίζει αυτήν, όσο η ειρήνη και η αρετή.

Συνεπώς εμείς πρέπει να κάνουμε την αρχή και τότε θα προσελκύσουμε τον Θεό. Δεν είναι ο Θεός του πολέμου και της μάχης. Ας καταργήσεις λοιπόν τον πόλεμο και τη μάχη, και αυτήν που κάνεις προς Αυτόν και αυτήν που κάνεις προς τον πλησίον. Να είσαι ειρηνικός προς όλους. Κατανόησε ποιους σώζει ο Θεός: «Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί(:Μακάριοι είναι εκείνοι που έχουν μέσα τους την ειρήνη που προέρχεται από τον αγιασμό της ψυχής και τη μεταδίδουν και στους άλλους, ειρηνεύοντάς τους και με τους συνανθρώπους τους και με τον Θεό)», λέγει, «ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται (:διότι αυτοί θα αναγνωριστούν και θα ανακηρυχτούν στον ουράνιο κόσμο υιοί του Θεού)» [Ματθ.5,9]. Οι ειρηνεύοντες με όλους μιμούνται πάντοτε τον Υιό του Θεού, να μιμηθείς και εσύ Αυτόν. Να ζήσεις ειρηνικά. Όσο περισσότερο σε πολεμεί ο αδελφός, τόσο μεγαλύτερος θα είναι ο μισθός σου. Γιατί άκουε τον προφήτη που λέγει: «Μετὰ τῶν μισούντων τὴν εἰρήνην ἤμην εἰρηνικός(:Με εκείνους που μισούν την ειρήνη, ήμουν ειρηνικός)»[Ψαλμ.119,7]. Αυτό είναι αρετή, αυτό είναι ανώτερο από τον ανθρώπινο νου, αυτό συντελεί να πλησιάζει ο άνθρωπος τον Θεό.

Δεν ευχαριστεί τίποτε τόσο τον Θεό, όσο το να μην είσαι μνησίκακος. Αυτό σε συγχωρεί τα αμαρτήματά σου, αυτό σε απαλλάσσει από τις κατηγορίες. Αν όμως πολεμούμε και μαχόμαστε, απομακρυνόμαστε από τον Θεό. Γιατί από τη μάχη προέρχονται οι έχθρες, από την έχθρα οι μνησικακίες. Κόψε βαθιά τη ρίζα και δεν θα υπάρχει ο καρπός· έτσι θα μάθουμε να περιφρονούμε τα επίγεια πράγματα. Γιατί δεν υπάρχει, πράγματι δεν υπάρχει στα πνευματικά μάχη, αλλά όπου αν δεις να γίνεται ή μάχη ή φθόνος ή οτιδήποτε θα μπορούσε να πει κανείς, γίνεται εξαιτίας των επιγείων· έτσι κάθε μάχη έχει την αρχή της ή στην πλεονεξία ή στον φθόνο ή στη ματαιοδοξία. Αν λοιπόν ζήσουμε ειρηνικά, θα μάθουμε να περιφρονούμε και τα επίγεια. Έκλεψε κάποιος τα χρήματα; Δεν έκανε όμως κανένα αδίκημα, αρκεί να μην αρπάξει τον ουράνιο πλούτο, θα πει κάποιος. Εμπόδισε τη δόξα σου; Όχι όμως τη δόξα προς τον Θεό, αλλά αυτήν που δεν έχει καμία αξία, γιατί ούτε δόξα είναι αυτή, αλλά όνομα δόξας, καλύτερα όμως και κακή δόξα. Έκλεψε την τιμή σου; Όχι όμως τη δική σου, αλλά τη δική του. Όπως ακριβώς εκείνος που αδικεί, πραγματικά δεν αδικεί, αλλά αδικείται, έτσι και εκείνος που επιβουλεύεται τον πλησίον, καταστρέφει πρώτα τον εαυτό του· γιατί «ὁ ὀρύσσων βόθρον εἰς αὐτὸν ἐμπεσεῖται(:όποιος ανοίγει λάκκο για τον πλησίον του, πέφτει σε αυτόν ο ίδιος μέσα)» [Εκκλ.10,8].

Ας μην επιβουλευόμαστε, λοιπόν, τους άλλους, για να μη βλάπτουμε τον εαυτό μας. Όταν θα υπονομεύσουμε τη δόξα των άλλων, ας κατανοήσουμε ότι βλάπτουμε τους εαυτούς μας, ότι περισσότερο επιβουλευόμαστε τους εαυτούς μας. Γιατί, αν γίνουμε ισχυροί, βλάπτουμε ενδεχομένως εκείνον ενώπιον των ανθρώπων, αδικούμε όμως τους εαυτούς μας ενώπιον του Θεού, επειδή Τον παροργίζουμε. Ας μη βλάπτουμε λοιπόν τους εαυτούς μας. Γιατί όπως ακριβώς όταν αδικούμε τους πλησίον, αδικούμε τους εαυτούς μας, έτσι όταν τους ευεργετούμε, ευεργετούμε τους εαυτούς μας. Όταν λοιπόν σε βλάψει ο εχθρός σου, αφού σκεφτείς ότι σε ευεργέτησε, να μην ανταποδώσεις μόνο τα ίσα σε αυτόν, αν είσαι συνετός, αλλά και να τον ευεργετήσεις. «Αλλά το χτύπημα παραμένει αποτελεσματικό», θα πει κάποιος. Κατανόησε λοιπόν το εξής, ότι δηλαδή δεν ευεργετείς εκείνον, αλλά ότι τιμωρείς εκείνον, ευεργετείς όμως τον εαυτό σου, και γρήγορα θα τρέξεις για να ευεργετήσεις. Τι λοιπόν; «Πρέπει να ευεργετούμε», λέγει, «με τέτοιο σκοπό;» Δεν πρέπει να ενεργούμε έτσι, όταν όμως δεν το ανέχεται η καρδιά, έστω με τέτοιο σκοπό, ώθησέ την και γρήγορα θα την πείσεις να αφήσει την έχθρα και στη συνέχεια θα ευεργετήσεις ως φίλο τον εχθρό σου.

Έτσι θα επιτύχεις τα μέλλοντα αγαθά, τα οποία είθε όλοι μας να επιτύχουμε με τη βοήθεια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μαζί με τον Οποίο στον Πατέρα και στο Άγιο Πνεύμα ανήκει η δόξα, η δύναμη, η τιμή, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-philippenses.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην προς Φιλιππησίους επιστολήν, ομιλία ΙΔ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1983, τόμος 22, σελίδες 28-43.

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ [:Ιω. 12,1-18]

Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΡΙΑΜΒΕΥΤΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΜΑΣ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΑ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΑ

«Ὁ οὖν Ἰησοῦς πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ(:Ο Ιησούς λοιπόν, χωρίς να εμποδιστεί από την επιβουλή των εχθρών Του, έξι ημέρες πριν από την εορτή του Πάσχα ήλθε στη Βηθανία, όπου έμενε ο Λάζαρος που είχε πεθάνει και ο Κύριος τον είχε αναστήσει από τους νεκρούς. Οι συγγενείς λοιπόν του Λαζάρου, επειδή αισθάνονταν μεγάλο σεβασμό και ευγνωμοσύνη προς τον Ιησού για το θαύμα που είχε επιτελέσει, Του έκαναν δείπνο εκεί, και η Μάρθα υπηρετούσε. Ο Λάζαρος μάλιστα ήταν ένας από εκείνους που κάθονταν και έτρωγαν στο τραπέζι μαζί Του)»[Ιω.12,1-2].

Αυτό κυριότατα ήταν σημείο της πραγματικής του αναστάσεως, το ότι δηλαδή ο Λάζαρος μετά από πολλές ημέρες και ζει και τρώει. Εκ τούτου είναι φανερό ότι στην οικία της Μάρθας παρατέθηκε το γεύμα· διότι επειδή ήσαν φίλοι και αγαπητοί, υποδέχονται τον Ιησού. Μερικοί όμως υποστηρίζουν ότι σε ξένη οικία έλαβε χώρα αυτό το γεύμα.

Η Μαρία όμως δεν διακονούσε· διότι ήταν μαθήτρια. Πάλι εδώ αυτή ενεργεί κατά τρόπο πνευματικότερο· δηλαδή δεν διακονούσε ως προσκεκλημένη, ούτε παρέχει την υπηρεσία προς όλους, αλλά σε Αυτόν μόνον αποδίδει την τιμή, και δεν προσέρχεται σε Αυτόν ως σε άνθρωπο αλλά ως σε Θεό· διότι το μύρο γι’ αυτόν τον λόγο το έχυσε στα πόδια Του και το σφούγγισε με τις τρίχες της κεφαλής της, πράγματα τα οποία είναι χαρακτηριστικά μιας γυναίκας η οποία δεν είχε περί Αυτού την ίδια γνώμη που είχαν οι πολλοί.

Την επιτίμησε όμως ο Ιούδας, υπό το πρόσχημα δήθεν της ευλαβείας[Ιω.12,4-6: « Ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι·διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ᾿ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν(:Ύστερα λοιπόν από την πράξη αυτή της Μαρίας είπε ένας από τους μαθητές Του, ο Ιούδας ο γιος του Σίμωνος, ο Ισκαριώτης, εκείνος που σκόπευε να Τον προδώσει και να Τον παραδώσει στους σταυρωτές Του: ‘’Αντί να χυθεί και να σπαταληθεί άσκοπα το μύρο αυτό, γιατί δεν πουλήθηκε στην τιμή των τριακοσίων δηναρίων, δηλαδή τριακοσίων ημερομισθίων, και δεν δόθηκε το αντίτιμό του ελεημοσύνη στους φτωχούς;’’. Και το είπε αυτό, όχι γιατί ενδιαφερόταν για τους φτωχούς, αλλά διότι ήταν κλέφτης˙ και καθώς διαχειριζόταν το κοινό ταμείο και είχε το κουτί των συνεισφορών, κρατούσε κρυφά για τον εαυτό του από τα χρήματα που έριχναν σε αυτό)»].

Και τι του λέγει λοιπόν ο Χριστός; «Ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό(:Άφησε αυτήν ήσυχη και μην την κατηγορείς. Η γυναίκα αυτή, σαν να προαισθανόταν ότι σε λίγες μέρες πρόκειται να ενταφιαστώ, φύλαξε το μύρο αυτό για να μου το προσφέρει, προαναγγέλλοντας έτσι συμβολικά την ετοιμασία του σώματός μου με μύρο την ημέρα της ταφής μου)»[Ιω.12,7]. Αλλά γιατί άραγε δεν έλεγξε τον μαθητή γι’ αυτό που είπε για την γυναίκα, ούτε είπε αυτό, το οποίο είπε ο Ευαγγελιστής, ότι δηλαδή λόγω της τάσεώς του να κλέβει, επιτιμούσε την γυναίκα; Ήθελε με την πολλή Του μακροθυμία να τον κάνει να αισθανθεί ντροπή· διότι γνώριζε ότι ήταν προδότης, εξαρχής έλεγξε αυτόν πολλές φορές, όταν είπε «ἀλλ᾿ εἰσὶν ἐξ ὑμῶν τινες οἳ οὐ πιστεύουσιν(:αλλά είναι μερικοί από σας που δεν πιστεύουν στα λόγια μου, και γι’ αυτό, αντί να ζωοποιούνται, σκανδαλίζονται απ’ αυτά)»[Ιω.6,64] και «ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν(:κι όμως ένας από σας, επειδή έγινε όργανο του διαβόλου, εξομοιώθηκε με τον διάβολο)»[Ιω.6,70]. Λοιπόν έδειξε μεν ότι γνωρίζει αυτόν ως προδότη, δεν τον έλεγξε όμως φανερά, αλλά φάνηκε συγκαταβατικός και τον συγχώρησε, επειδή ήθελε να τον επαναφέρει στον ορθό δρόμο.

Πώς λοιπόν άλλος Ευαγγελιστής λέγει ότι όλοι οι μαθητές είπαν τα λόγια αυτά του Ιούδα;[Ματθ.26,8-9: «Ἰδόντες δὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἠγανάκτησαν λέγοντες· εἰς τί ἡ ἀπώλεια αὕτη; ἠδύνατο γὰρ τοῦτο τὸ μύρον πραθῆναι πολλοῦ καὶ δοθῆναι τοῖς πτωχοῖς(:Όταν όμως το είδαν αυτό οι μαθητές, αγανάκτησαν κι έλεγαν: ‘’Γιατί να γίνει αυτή η άσκοπη και χαμένη σπατάλη του πολύτιμου αυτού μύρου; Διότι το μύρο αυτό μπορούσε να πουληθεί ακριβά και το αντίτιμό του να δοθεί στους φτωχούς’’)» και Μάρκ.14,3: «Ἦσαν δέ τινες ἀγανακτοῦντες πρὸς ἑαυτοὺς λέγοντες· εἰς τί ἡ ἀπώλεια αὕτη τοῦ μύρου γέγονεν; ἠδύνατο γὰρ τοῦτο τὸ μύρον πραθῆναι ἐπάνω τριακοσίων δηναρίων καὶ δοθῆναι τοῖς πτωχοῖς· καὶ ἐνεβριμῶντο αὐτῇ (:Ήταν όμως μερικοί απ’ τους μαθητές οι οποίοι ιδιαιτέρως μεταξύ τους εξέφρασαν την αγανάκτησή τους και έλεγαν: ‘’Γιατί έγινε αυτή η άσκοπη σπατάλη του πολύτιμου αυτού μύρου; Διότι θα μπορούσε το μύρο αυτό να πουληθεί περισσότερο από τριακόσια δηνάρια, και το αντίτιμό του να δοθεί στους φτωχούς’’. Και επέπλητταν τη γυναίκα αυτή)». Και όλοι είπαν τα λόγια εκείνα, και εκείνος· αλλά οι άλλοι όχι με την ίδια υστερόβουλη πρόθεση.

Εάν επίσης κανείς εξέταζε για ποιο λόγο άραγε ανέθεσε το κιβώτιο των φτωχών σε εκείνον ο οποίος ήταν κλέπτης, και τον έκανε διαχειριστή των χρημάτων αυτών, ενώ ήταν φιλάργυρος, εμείς θα μπορούσαμε εκείνο να πούμε, ότι τον μεν απόρρητο λόγο ο Θεός τον γνωρίζει, εάν όμως πρέπει να κάνουμε και εμείς κάποια σκέψη, το έκανε για να του αφαιρέσει οποιαδήποτε δικαιολογία· διότι δεν μπορούσε να πει ότι το έκανε αυτό από αγάπη προς τα χρήματα (καθόσον μπορούσε να ικανοποιήσει την επιθυμία του από το χρηματοκιβώτιο), αλλά εξαιτίας της πολλής πονηρίας του, που ήθελε ο Χριστός να την ανακόψει,επιδεικνύοντας πολλή συγκατάβαση απέναντί του. Γι’ αυτό δεν τον κατηγορούσε ότι έκλεβε, αν και βέβαια το γνώριζε αυτό, θέλοντας να καταστείλει την πονηρή του επιθυμία και να του αφαιρέσει οποιαδήποτε δικαιολογία.

«Εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς· ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό(:Όταν λοιπόν ο Ιησούς άκουσε τον Ιούδα να επικρίνει την Μαρία, του είπε: ‘’Άφησέ την ήσυχη και μην την κατηγορείς. Η γυναίκα αυτή, σαν να προαισθανόταν ότι σε λίγες μέρες πρόκειται να ταφώ, φύλαξε το μύρο αυτό για να μου το προσφέρει, προαναγγέλλοντας έτσι συμβολικά την ετοιμασία του σώματός μου με μύρο την ημέρα της ταφής μου’’)»[Ιω. 12,7].Πάλι υπενθύμισε σε αυτόν την ιδιότητα του προδότη, όταν μίλησε περί ενταφιασμού. Αλλά δεν τον συγκινεί καθόλου ο έλεγχος αυτός τον Ιούδα, ούτε τον καθιστά ηπιότερο απέναντι στον Διδάσκαλο που επρόκειτο να προδώσει και να οδηγήσει στον θάνατο, αν και ήταν αρκετός αυτός ο έλεγχος του Κυρίου που έδειχνε έτσι και ότι προγνώριζε τι επρόκειτο σε λίγο να κάνει ο Ιούδας, για να προκαλούσε σε αυτόν τον οίκτο για τον Ιησού· ήταν σαν να έλεγε ο Ιησούς: «Επαχθής είμαι για σένα και ενοχλητικός, αλλά να περιμένεις λίγο και θα φύγω από αυτόν τον κόσμο». Καθόσον αυτό εννοούσε όταν έλεγε «ἐμὲ δὲ οὐ πάντοτε ἔχετε(:εμένα δεν με έχετε πάντοτε)»[Ιω.12,8].

Αλλά όμως τίποτε από αυτά δεν έκαμψε τον θηριώδη και μαινόμενο μαθητή, αν και βέβαια από αυτά πολύ περισσότερα και είπε και έκανε και τα πόδια του τού ένιψε ο Ιησούς την ίδια νύκτα και από την τράπεζα του Μυστικού Δείπνου του έδωσε να φάγει μαζί με τους άλλους, πράγμα το οποίο συνήθως και τις ληστρικές ψυχές τις συγκρατεί (και άλλα λόγια είπε ικανά και πέτρα να μαλάκωναν) και αυτό όχι προ πολλού χρόνου, αλλά κατά την ίδια ημέρα για να μη δημιουργήσει λήθη ο χρόνος· ωστόσο, στάθηκε ασυγκίνητος από όλα ο Ιούδας.[…]

«Ἔγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν Ἰησοῦν μόνον, ἀλλ᾿ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν(:Από το δείπνο λοιπόν αυτό και απ’ όσα συνέβησαν σε αυτό, πολύς λαός από τους Ιουδαίους έμαθε ότι ο Ιησούς βρισκόταν στη Βηθανία. Και ήλθαν εκεί όχι μόνο για τον Ιησού, αλλά για να δουν και τον Λάζαρο, τον οποίο είχε αναστήσει από τους νεκρούς)»[Ιω.12,9].

Όπως ο πλούτος εκείνους, οι οποίοι δεν προσέχουν, συνήθως τους εκτραχηλίζει, έτσι και η εξουσία· διότι ο πλούτος μεν οδηγεί στην πλεονεξία, ενώ η εξουσία στην αλαζονεία. Πρόσεχε λοιπόν ότι το πλήθος των Ιουδαίων, που είναι υπό εξουσία, υγιαίνει, ενώ οι άρχοντές του έχουν διαφθαρεί. Διότι ως προς το ότι πολλοί από το πλήθος πίστευαν σε Αυτόν, το αναφέρουν συνεχώς οι Ευαγγελιστές, λέγοντας ότι «πολλοὶ δὲ ἐκ τοῦ ὄχλου ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν πίστεψαν σε Αυτόν)»[Ιω.7,31],από τους άρχοντες όμως δεν πίστευαν.

Και αυτοί οι ίδιοι οι άρχοντες λένε, όχι το πλήθος του λαού, τα εξής: «Μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν;(:Μήπως πίστεψε σε αυτόν κανείς απ’ τους άρχοντες, που είναι οι μόνοι αρμόδιοι να κρίνουν τα θρησκευτικά ζητήματα, ή απ’ τους Φαρισαίους, που είναι άγρυπνοι φύλακες των παραδόσεων και της αληθινής πίστεως😉»[Ιω.7,48]. Αλλά τι προσθέτουν; «Ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι!(:Κανείς απ’ αυτούς δεν πίστεψε, παρά μόνον αυτός ο όχλος, που δεν ξέρει τον νόμο και γι’ αυτό είναι όλοι τους καταραμένοι)»[Ιω.7,49]. Εκείνους, οι οποίοι πίστευαν, τους αποκαλούσαν «καταραμένους», ενώ τους εαυτούς τους, οι οποίοι έκαναν φόνους, «συνετούς».

Και στην περίπτωση αυτή, αφού είδαν το θαύμα, πίστευαν πολλοί, ενώ οι άρχοντες δεν αρκούνταν μόνο στα δικά τους κακά, αλλά επιχειρούσαν και τον Λάζαρο να φονεύσουν [βλ. Ιω. 12,10-11: «Ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ὅτι πολλοὶ δι᾿ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Ἰησοῦν(:Μετά όμως απ’ αυτό, οι αρχιερείς αποφάσισαν να σκοτώσουν και τον Λάζαρο, διότι εξαιτίας του πολλοί από τους Ιουδαίους πήγαιναν στη Βηθανία για να βεβαιωθούν αν πραγματικά αναστήθηκε από τους νεκρούς. Κι όταν το διαπίστωναν αυτό, πίστευαν στον Ιησού)»]. Έστω: τον Χριστό ήθελαν να Τον θανατώσουν, διότι κατέλυε το Σάββατο, διότι έκαμε τον εαυτό Του ίσο με τον Πατέρα, και εξαιτίας των Ρωμαίων, κατά τους ισχυρισμούς τους, αλλά τον Λάζαρο με ποια κατηγορία, ήθελαν να τον θανατώσουν; Μήπως άραγε το ότι ευεργετήθηκε ήταν έγκλημα;

Βλέπεις πως είναι φονική η πρόθεσή τους; Και όμως πολλά θαύματα επιτέλεσε ο Ιησούς, όμως κανένα από αυτά τόσο πολύ δεν τους εξαγρίωσε, ούτε ο παράλυτος που θεραπεύθηκε, ούτε ο τυφλός που ξαναβρήκε την όρασή του· διότι αυτό και ως προς τη φύση ήταν πιο θαυμαστό και είχε γίνει μετά από πολλά άλλα, και ήταν παράδοξο να δει κανείς άνθρωπο που για τέσσερις μέρες ήταν νεκρός, να περιπατεί και να ομιλεί.

Καλά και ωραία βέβαια -δεν είναι;- της εορτής τα κατορθώματα, να αναμιγνύουν την πανήγυρη με φόνους…

Άλλωστε, στην περίπτωση εκείνη της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού, θεωρούσαν καλό να Τον κατηγορούν για το Σάββατο, και έτσι να απομακρύνουν το πλήθος από Αυτόν, ενώ σε αυτή την περίπτωση, επειδή δεν είχαν να Τον κατηγορήσουν για τίποτα, στρέφουν την προσπάθειά τους εναντίον του ανθρώπου που θεραπεύθηκε· διότι εδώ δεν μπορούσαν να πουν ούτε και ότι αντιτίθεται στον Πατέρα· καθόσον η προσευχή τούς αποστόμωνε[βλ. Ιω. 11,41-42: «Ἦραν οὖν τὸν λίθον οὗ ἦν ὁ τεθνηκὼς κείμενος. ὁ δὲ Ἰησοῦς ἦρε τοὺς ὀφθαλμοὺς ἄνω καὶ εἶπε· πάτερ, εὐχαριστῶ σοι ὅτι ἤκουσάς μου. ἐγὼ δὲ ᾔδειν ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις· ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας(:Μετά λοιπόν από την παρατήρηση αυτή του Κυρίου έβγαλαν την πέτρα από την είσοδο του σπηλαίου, όπου βρισκόταν ο νεκρός. Ο Ιησούς τότε ύψωσε τα μάτια Του στον ουρανό και είπε: ‘’Πάτερ, είμαι βέβαιος ότι θα συντελεστεί αμέσως το θαύμα και σε ευχαριστώ που με άκουσες. Εγώ το ήξερα ότι πάντοτε με ακούς. Αλλά είπα μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ», για να το ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου. Και έτσι αφού όλοι αυτοί δουν πόση βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουστώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες, όταν ακολουθήσει το θαύμα’’)»].