Κυριακή του Θωμά (12/5/2024) και Πατερικά Κείμενα

Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

Πράξεις των Αποστόλων, κεφ. Ε΄, εδάφια 11-21

¹² Διὰ δὲ τῶν χειρῶν τῶν ἀποστόλων ἐγίνετο σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τῷ λαῷ πολλά· καὶ ἦσαν ὁμοθυμαδὸν ἅπαντες ἐν τῇ στοᾷ Σολομῶντος· ¹³ τῶν δὲ λοιπῶν οὐδεὶς ἐτόλμα κολλᾶσθαι αὐτοῖς, ἀλλ᾿ ἐμεγάλυνεν αὐτοὺς ὁ λαός· ¹⁴ μᾶλλον δὲ προσετίθεντο πιστεύοντες τῷ Κυρίῳ πλήθη ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, ¹⁵ ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν. ¹⁶ Συνήρχετο δὲ καὶ τὸ πλῆθος τῶν πέριξ πόλεων εἰς Ἱερουσαλὴμ φέροντες ἀσθενεῖς καὶ ὀχλουμένους ὑπὸ πνευμάτων ἀκαθάρτων, οἵτινες ἐθεραπεύοντο ἅπαντες.

¹⁷ Ἀναστὰς δὲ ὁ ἀρχιερεὺς καὶ πάντες οἱ σὺν αὐτῷ, ἡ οὖσα αἵρεσις τῶν Σαδδουκαίων, ἐπλήσθησαν ζήλου ¹⁸ καὶ ἐπέβαλον τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τοὺς ἀποστόλους, καὶ ἔθεντο αὐτοὺς ἐν τηρήσει δημοσίᾳ. ¹⁹ Ἂγγελος δὲ Κυρίου διὰ τῆς νυκτὸς ἤνοιξε τὰς θύρας τῆς φυλακῆς, ἐξαγαγών τε αὐτοὺς εἶπε· ²⁰ πορεύεσθε, καὶ σταθέντες λαλεῖτε ἐν τῷ ἱερῷ τῷ λαῷ πάντα τὰ ῥήματα τῆς ζωῆς ταύτης. ²¹Ἀκούσαντες δὲ εἰσῆλθον ὑπὸ τὸν ὄρθρον εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἐδίδασκον.

Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα

¹² Στο μεταξύ με τα χέρια των αποστόλων γίνονταν συνεχώς πολλά εκπληκτικά και εξαιρετικά θαύματα, που επιβεβαίωναν ότι η διδασκαλία τους ήταν αληθινή και προκαλούσαν κατάπληξη στον λαό. Και όλοι οι πιστοί μαζί με μια καρδιά μαζεύονταν στη στοά του Σολομώντος. ¹³ Και από τους υπόλοιπους που δεν είχαν πιστέψει, κανείς δεν τολμούσε να ανακατευτεί με αυτούς, να αστειευτεί μαζί τους και να τους συμπεριφερθεί σαν συνηθισμένους ανθρώπους του δρόμου˙ αλλά ο πολύς λαός τους τιμούσε και τους εγκωμίαζε. ¹⁴ Έτσι ολοένα και περισσότερο προσελκύονταν πλήθη ανδρών και γυναικών, οι οποίοι πίστευαν στον Κύριο και γίνονταν μέλη της Εκκλησίας, αυξάνοντας κατά πολύ τον αριθμό των πιστών. ¹⁵ Τόσο πολύ μάλιστα τους σεβόταν ο λαός, ώστε έβγαζαν τους αρρώστους από τα σπίτια τους στις πλατείες και τους έβαζαν πάνω σε πολυτελή κρεβάτια οι πλουσιότεροι, και σε φτωχικά και πρόχειρα φορεία οι φτωχότεροι, έτσι ώστε, όταν θα περνούσε από το πλήθος εκείνο ο Πέτρος, να πέσει έστω και η σκιά του σε κάποιον από τους αρρώστους αυτούς για να τον θεραπεύσει. ¹⁶ Επιπλέον μαζεύονταν στην Ιερουσαλήμ και πλήθη από τους κατοίκους των γειτονικών πόλεων˙ όλοι αυτοί έφερναν κάθε είδους αρρώστους, καθώς και ανθρώπους που υπέφεραν από ακάθαρτα πνεύματα, και όλοι τους θεραπεύονταν.

¹⁷ Όλα, όμως, αυτά προκάλεσαν την αντίδραση του αρχιερέως και όλων όσων ήταν μαζί του και αποτελούσαν την θρησκευτική παράταξη των Σαδδουκαίων. Γέμισαν οι καρδιές τους από φθόνο και κακία και ετοιμάστηκαν να δράσουν. ¹⁸ Άπλωσαν λοιπόν τα χέρια τους πάνω στους αποστόλους, τους συνέλαβαν και τους έριξαν στη δημόσια φυλακή. ¹⁹ Άγγελος Κυρίου, όμως, μέσα στη νύχτα άνοιξε τις θύρες της φυλακής, τους έβγαλε έξω και τους είπε: ²⁰ «Πηγαίνετε αμέσως και σταθείτε γεμάτοι θάρρος στον ιερό περίβολο του ναού και κηρύξατε δημόσια στον λαό όλα τα λόγια της νέας αυτής ζωής, την οποία σας μετέδωσε ο Ιησούς και από πείρα γνωρίσατε».²¹ Όταν λοιπόν τα άκουσαν αυτά οι απόστολοι, μπήκαν πρωί – πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, στο ιερό του ναού και δίδασκαν.

Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

Κατά Ιωάννην, κεφάλαιο Κ΄, εδάφια 19-31

¹⁹ Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν. ²⁰ Καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ. ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον. ²¹ Εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς πάλιν· εἰρήνη ὑμῖν. Καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς. ²² Καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς· λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ²³ ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται.

²⁴ Θωμᾶς δὲ εἷς ἐκ τῶν δώδεκα, ὁ λεγόμενος Δίδυμος, οὐκ ἦν μετ’ αὐτῶν ὅτε ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς. ²⁵ Ἒλεγον οὖν αὐτῷ οἱ ἄλλοι μαθηταί· ἑωράκαμεν τὸν Κύριον. Ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐὰν μὴ ἴδω ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὸν δάκτυλόν μου εἰς τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὴν χεῖρά μου εἰς τὴν πλευρὰν αὐτοῦ, οὐ μὴ πιστεύσω. ²⁶ Καὶ μεθ’ ἡμέρας ὀκτὼ πάλιν ἦσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ Θωμᾶς μετ’ αὐτῶν. Ἒρχεται ὁ ᾿Ιησοῦς τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ εἶπεν· εἰρήνη ὑμῖν. ²⁷ Εἶτα λέγει τῷ Θωμᾷ· φέρε τὸν δάκτυλόν σου ὧδε καὶ ἴδε τὰς χεῖράς μου, καὶ φέρε τὴν χεῖρά σου καὶ βάλε εἰς τὴν πλευράν μου, καὶ μὴ γίνου ἄπιστος, ἀλλὰ πιστός. ²⁸ Καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου. ²⁹ Λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας· μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες.

³⁰ Πολλὰ μὲν οὖν καὶ ἄλλα σημεῖα ἐποίησεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἐνώπιον τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ἃ οὐκ ἔστι γεγραμμένα ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ· ³¹ ταῦτα δὲ γέγραπται ἵνα πιστεύσητε ὅτι ᾿Ιησοῦς ἐστιν ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ ἵνα πιστεύοντες ζωὴν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.

Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα

¹⁹ Και η μαρτυρία αυτή της Μαρίας επιβεβαιώθηκε την ίδια ημέρα· διότι όταν βράδιασε την ημέρα εκείνη, την πρώτη της εβδομάδας, και ενώ οι μαθητές ήταν μαζεμένοι σε ένα σπίτι και είχαν τις θύρες κλειστές, επειδή φοβούνταν τους άρχοντες των Ιουδαίων, ήλθε ο Ιησούς και στάθηκε στη μέση και τους είπε: «Ας είναι ειρήνη σε σας». ²⁰ Κι αφού το είπε αυτό, τους έδειξε τα χέρια Του και την πλευρά Του, για να δουν τα σημάδια των πληγών και να πειστούν ότι Αυτός ήταν ο Διδάσκαλός τους που σταυρώθηκε. Αφού λοιπόν βεβαιώθηκαν γι’ αυτό με την επίδειξη των ουλών Του, χάρηκαν οι μαθητές που είδαν τον Κύριο. ²¹ Όταν λοιπόν οι μαθητές ηρέμησαν κάπως από την πρώτη σφοδρή συγκίνηση που αισθάνθηκαν εξαιτίας της μεγάλης τους χαράς, τους είπε πάλι ο Ιησούς σε σχέση με τη μελλοντική τους τώρα κλήση και αποστολή: «Ας είναι ειρήνη σε σας. Όπως με απέστειλε ο Πατέρας μου για το έργο της σωτηρίας των ανθρώπων, έτσι κι εγώ σας στέλνω να συνεχίσετε το ίδιο έργο». ²² Και αφού το είπε αυτό, προκειμένου να τους μεταδώσει την πνοή της νέας ουράνιας ζωής εμφύσησε στα πρόσωπά τους, όπως κάποτε ο Θεός στο πρόσωπο του Αδάμ, και τους είπε: «Λάβετε Πνεύμα Άγιον. ²³ Σε όποιους συγχωρήσετε τις αμαρτίες, θα τους είναι συγχωρημένες και από τον Θεό. Σε όποιους όμως τις κρατάτε ασυγχώρητες, θα μείνουν για πάντα κρατημένες».

²⁴ Ο Θωμάς όμως, που ήταν ένας από τους δώδεκα αποστόλους και τον οποίο ονόμαζαν Δίδυμο όσοι Εβραίοι μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, δεν ήταν μαζί τους όταν ήλθε ο Ιησούς. ²⁵ Όταν λοιπόν Τον είδαν, Του έλεγαν οι άλλοι μαθητές: «Είδαμε τον Κύριο». Αυτός όμως τους απάντησε: «Εάν δεν δω με τα μάτια μου στα χέρια Του το σημάδι των καρφιών και δεν βάλω το δάχτυλό μου στο σημάδι των καρφιών και δεν βάλω το χέρι μου στην πλευρά Του, ώστε όχι μόνο με τα μάτια μου, αλλά και με τα δάχτυλά μου να βεβαιωθώ, δεν θα πιστέψω».

²⁶ Πράγματι λοιπόν, ύστερα από οκτώ ημέρες ήταν πάλι μέσα στο σπίτι οι μαθητές, και μαζί με αυτούς ήταν κι ο Θωμάς. Έρχεται λοιπόν ο Ιησούς, ενώ ήταν κλειστές οι θύρες, και στάθηκε ανάμεσα στους μαθητές και είπε: «Ας είναι ειρήνη σε σας». ²⁷ Έπειτα λέει στον Θωμά: «Φέρε το δάχτυλό σου εδώ. Ψηλάφισε και εξέτασε τα σημάδια των πληγών μου, και δες συγχρόνως με τα μάτια σου τα χέρια μου. Φέρε το χέρι σου κάτω από τα ενδύματά μου και βάλ’ το στην πλευρά μου που χτυπήθηκε από τη λόγχη. Και μην αφήνεις τον εαυτό σου να κυριευτεί από την απιστία, ώστε να γίνεις μόνιμα και ανεπανόρθωτα άπιστος, αλλά για να προοδεύεις και να στηρίζεσαι στην πίστη, ώστε να γίνεις αμετακίνητος και αδιάσειστος σε αυτή». ²⁸ Ο Θωμάς τότε του αποκρίθηκε: «Πιστεύω και ομολογώ ότι είσαι ο Κύριός μου και ο Θεός μου». ²⁹ Του λέει ο Ιησούς: «Πίστεψες επειδή με είδες. Μακάριοι και πιο ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που πιστεύουν χωρίς να με έχουν δει με τα μάτια τους, όπως με είδες εσύ. Και θα πιστέψουν έτσι όλα τα μέλη της Εκκλησίας μου στις γενιές που θα έλθουν».

³⁰ Σύμφωνα λοιπόν με όσα εξιστορήσαμε, εκτός από το θαύμα της Αναστάσεώς Του, ο Ιησούς μπροστά στα μάτια των μαθητών Του έκανε και πολλά άλλα θαύματα που αποδείκνυαν την θεότητά Του και τα οποία δεν είναι γραμμένα στο βιβλίο αυτό. ³¹ Αυτά που εκθέσαμε, γράφτηκαν για να πιστέψετε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός που προκηρύχθηκε από τους προφήτες, ο μονογενής Υιός του Θεού˙ κι έτσι πιστεύοντας να έχετε ως αναφαίρετο κτήμα σας την νέα, θεία και αιώνια ζωή, την οποία μεταδίδει ο Ίδιος στις ψυχές των ανθρώπων που επικαλούνται το όνομά Του.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ[:Πράξ.5,12-20]

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

«Διὰ δὲ τῶν χειρῶν τῶν ἀποστόλων ἐγίνετο σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τῷ λαῷ πολλά· καὶ ἦσαν ὁμοθυμαδὸν ἅπαντες ἐν τῇ στοᾷ Σολομῶντος· τῶν δὲ λοιπῶν οὐδεὶς ἐτόλμα κολλᾶσθαι αὐτοῖς, ἀλλ᾿ ἐμεγάλυνεν αὐτοὺς ὁ λαός(:Στο μεταξύ με τα χέρια των αποστόλων γίνονταν συνεχώς πολλά εκπληκτικά και εξαιρετικά θαύματα, που επιβεβαίωναν ότι η διδασκαλία τους ήταν αληθινή και προκαλούσαν κατάπληξη στον λαό. Και όλοι οι πιστοί μαζί με μια καρδιά μαζεύονταν στη στοά του Σολομώντος. Και από τους υπόλοιπους που δεν είχαν πιστέψει, κανείς δεν τολμούσε ν’ ανακατευτεί με αυτούς, να αστειευτεί μαζί τους και να τους συμπεριφερθεί σαν συνηθισμένους ανθρώπους του δρόμου˙ αλλά ο πολύς λαός τους τιμούσε και τους εγκωμίαζε)»[Πράξ.5,12-13].

«Καὶ ἦσαν ὁμοθυμαδὸν ἅπαντες ἐν τῇ στοᾷ Σολομῶντος». «Και συγκεντρώνονταν», λέγει, «όλοι μαζί με μια ψυχή στη στοά του Σολομώντος». Από αυτό είναι φανερό, ότι δεν ήταν σε οικία, αλλά αφού εισήλθαν στο ιερό, διέμεναν εκεί· ούτε πλέον φυλάσσονται να μην εγγίζουν ακάθαρτα, αλλά απλώς άγγιζαν τους νεκρούς. Και πρόσεχε πώς στους μεν δικούς τους είναι αυστηροί[βλ. αμέσως παραπάνω, το περιστατικό με τον Ανανία και την Σαπφείρα: Πράξ.5,1-11], στους ξένους όμως δεν χρησιμοποιούν τη δύναμη.

«Τῶν δὲ λοιπῶν οὐδεὶς ἐτόλμα κολλᾶσθαι αὐτοῖς, ἀλλ᾿ ἐμεγάλυνεν αὐτοὺς ὁ λαός(:Και από τους υπόλοιπους που δεν είχαν πιστέψει, κανείς δεν τολμούσε να ανακατευτεί με αυτούς, να αστειευτεί μαζί τους και να τους συμπεριφερθεί σαν συνηθισμένους ανθρώπους του δρόμου˙ αλλά ο πολύς λαός τους τιμούσε και τους εγκωμίαζε)»[Πράξ.5,13]. Αυτό το λέγει, για να δείξει ότι δεν ήταν πλέον ευκαταφρόνητοι όπως και προηγουμένως, και ότι σε σύντομο καιρό και σε μία στιγμή έγιναν τόσα πολλά από τους αλιείς και απλοϊκούς αυτούς ανθρώπους. Ουρανός, λοιπόν, ήταν πλέον η γη, εξαιτίας του τρόπου ζωής τους, της παρρησίας τους, των θαυμάτων και όλων αυτών· και σαν ακριβώς άγγελοι τόσο πολύ θαυμάζονταν χωρίς να υποχωρούν μπροστά σε τίποτε, ούτε στον γέλωτα, ούτε σε απειλές, ούτε στους κινδύνους. Όχι μόνο εξαιτίας αυτού, αλλά επειδή ήταν υπερβολικά φιλάνθρωποι και ενδιαφέρονταν γι’ αυτούς, άλλους μεν τους βοηθούσαν με χρήματα, άλλους δε με την θεραπεία των σωμάτων.

«Μᾶλλον δὲ προσετίθεντο πιστεύοντες τῷ Κυρίῳ πλήθη ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν(:.Έτσι ολοένα και περισσότερο προσελκύονταν πλήθη ανδρών και γυναικών, οι οποίοι πίστευαν στον Κύριο και γίνονταν μέλη της Εκκλησίας, αυξάνοντας κατά πολύ τον αριθμό των πιστών. Τόσο πολύ μάλιστα τους σεβόταν ο λαός, ώστε έβγαζαν τους αρρώστους από τα σπίτια τους στις πλατείες και τους έβαζαν πάνω σε πολυτελή κρεβάτια οι πλουσιότεροι, και σε φτωχικά και πρόχειρα φορεία οι φτωχότεροι, έτσι ώστε, όταν θα περνούσε από το πλήθος εκείνο ο Πέτρος, να πέσει έστω και η σκιά του σε κάποιον από τους αρρώστους αυτούς για να τον θεραπεύσει)»[Πράξ.5,13-14].

Αυτό το τελευταίο, δηλαδή η θεραπεία ακόμη και από την σκιά του αποστόλου Πέτρου, δεν συνέβηκε κατά την περίοδο που ο Χριστός βρισκόταν επάνω στη γη· άρα είναι δυνατόν και τώρα να βλέπει κανείς να πραγματοποιείται εκείνο που λέχτηκε από τον ίδιο τον Κύριο: «Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ κἀκεῖνος ποιήσει, καὶ μείζονα τούτων ποιήσει, ὅτι ἐγὼ πρὸς τὸν πατέρα μου πορεύομαι, καὶ ὅ,τι ἂν αἰτήσητε ἐν τῷ ὀνόματί μου, τοῦτο ποιήσω, ἵνα δοξασθῇ ὁ πατὴρ ἐν τῷ υἱῷ. ἐάν τι αἰτήσητε ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐγὼ ποιήσω(:Άλλωστε δεν ενεργώ μόνο Εγώ τα υπερφυσικά αυτά έργα, αλλά και στους άλλους μπορώ να μεταδώσω την δύναμη με την οποία τα επιτελώ. Αληθινά, αληθινά σας λέω ότι εκείνος που πιστεύει σε μένα, τα υπερφυσικά έργα που εγώ ενεργώ θα τα κάνει κι εκείνος, αλλά και μεγαλύτερα απ’ αυτά θα κάνει· διότι θα θεραπεύει και θα ανασταίνει ψυχές και θα συντελεί θαυμαστές αλλοιώσεις στην εσωτερική ζωή των ανθρώπων. Και θα τα πραγματοποιεί όλα αυτά με τη δική μου επενέργεια. Διότι εγώ πηγαίνω στον επουράνιο Πατέρα μου για να συμβασιλεύσω μαζί Του, και καθετί που θα ζητήσετε με την προσευχή, επικαλούμενοι το Όνομά μου και διατελώντας σε στενή κοινωνία και ένωση με Εμένα, θα το πραγματοποιήσω, για να δοξασθεί ο Πατήρ διαμέσου του Υιού. Εάν ζητήσετε κάτι επικαλούμενοι με πίστη ζωντανή το Όνομά μου, Εγώ θα το πραγματοποιήσω, επειδή έχω κάθε εξουσία και δύναμη κοντά στον Πατέρα μου)»[Ιω.14,12].

Μεγάλη λοιπόν ήταν η πίστη των προσερχομένων και μεγαλύτερη παρά επί του Χριστού. Από πού λοιπόν έγινε αυτό; Από τον ίδιο τον Χριστό που διακήρυξε όσα σας υπενθύμισα παραπάνω[Ιω.14,12: «Εκείνος που πιστεύει σε Εμένα, τα έργα που κάνω Εγώ, θα μπορεί και μεγαλύτερα από αυτά να κάνει»]· διότι ενώ αυτοί έμεναν εκεί και δεν περιφέρονταν άσκοπα, έφερναν όλοι επάνω στα κρεβάτια και τα φορεία τους ασθενείς που είχαν και από παντού οδηγούσε σε αυτούς το θαύμα, από εκείνους που πίστεψαν, από εκείνους που θεραπεύτηκαν, από εκείνους που τιμωρήθηκαν, από το θάρρος τους προς εκείνους, από την αρετή των αποστόλων, που δεν πίστεψαν απλώς· καθόσον βέβαια δεν ήταν το γεγονός μόνο των σημείων· διότι εάν και αυτοί δείχνοντας μετριοφροσύνη, αποδίδουν σε Αυτόν το παν, λέγοντας ότι κάνουν αυτά με την επίκληση του Ονόματος του Χριστού, αλλά όμως και ο τρόπος ζωής και η αρετή των ανδρών φανέρωνε αυτό. Και πρόσεχε πως εδώ δεν αναφέρει αριθμό αυτών που πίστεψαν, αφήνοντας τον ακροατή να υπολογίζει μόνος του· σε τόσο μεγάλο πλήθος επεκτάθηκαν τα γεγονότα της πίστεως. Από αυτά και η Ανάσταση περισσότερο διακηρυσσόταν.

Δικαιολογημένα λοιπόν, εφόσον αυξανόταν η πίστη τους, και τα θαυματουργικά σημεία γίνονταν περισσότερα και πολύς φόβος υπήρχε και στους ομοπίστους, επειδή δεν μας θορυβούν τόσο πολύ τα όσα συμβαίνουν στους έξω, όσο τα δικά μας. Αν, λοιπόν, είμαστε όλοι συνενωμένοι μεταξύ μας, κανένας δεν θα υπάρχει που θα μας πολεμά όπως ακριβώς αν διαιρούμαστε μεταξύ μας, θα συμβεί το αντίθετο, όλα θα μας επιτεθούν.

Από αυτό λοιπόν και εκείνοι έπαιρναν θάρρος και με παρρησία εισέρχονταν και στην αγορά και ανάμεσα στους εχθρούς και επικρατούσαν· εκπληρωνόταν εκείνο που έχει λεχθεί: «Ῥάβδον δυνάμεως ἐξαποστελεῖ σοι Κύριος ἐκ Σιών, καὶ κατακυρίευε ἐν μέσῳ τῶν ἐχθρῶν σου(:Ράβδο στιβαρή, σκήπτρο βασιλικό ακατανίκητης δύναμης θα σου αποστείλει ο Κύριος από τη Σιών, όπου βρίσκεται ο ιερός ναός Του. Και εσύ κατατρόπωσε τους εχθρούς σου, για να αποδειχτείς θριαμβευτής και κυρίαρχος ανάμεσά τους)»[Ψαλμ.109,2], πράγμα που ήταν απόδειξη και μεγαλύτερης δυνάμεως, ότι, αν και συλλαμβάνονταν και φυλακίζονταν, έκαναν αυτά. «Συνήρχετο δὲ καὶ τὸ πλῆθος τῶν πέριξ πόλεων εἰς Ἱερουσαλὴμ φέροντες ἀσθενεῖς καὶ ὀχλουμένους ὑπὸ πνευμάτων ἀκαθάρτων, οἵτινες ἐθεραπεύοντο ἅπαντες (:Επιπλέον μαζεύονταν στην Ιερουσαλήμ και πλήθη από τους κατοίκους των γειτονικών πόλεων˙ όλοι αυτοί έφερναν κάθε είδους αρρώστους, καθώς και ανθρώπους που υπέφεραν από ακάθαρτα πνεύματα, και όλοι τους θεραπεύονταν)»[Πράξ.5,16].

«Ἀναστὰς δὲ ὁ ἀρχιερεὺς καὶ πάντες οἱ σὺν αὐτῷ, ἡ οὖσα αἵρεσις τῶν Σαδδουκαίων, ἐπλήσθησαν ζήλου καὶ ἐπέβαλον τὰς χεῖρας αὐτῶν ἐπὶ τοὺς ἀποστόλους, καὶ ἔθεντο αὐτοὺς ἐν τηρήσει δημοσίᾳ(:Όλα όμως αυτά προκάλεσαν την αντίδραση του αρχιερέως και όλων όσων ήταν μαζί του και αποτελούσαν τη θρησκευτική παράταξη των Σαδδουκαίων. Γέμισαν οι καρδιές τους από φθόνο και κακία και ετοιμάστηκαν να δράσουν. Άπλωσαν λοιπόν τα χέρια τους πάνω στους αποστόλους, τους συνέλαβαν και τους έριξαν στη δημόσια φυλακή)»[Πράξ.5,17-18].

Δεν υπάρχει τίποτε θρασύτερο ούτε τολμηρότερο από την κακία. Από πείρα αφού έμαθαν την ανδρεία αυτών από εκείνα που επιχείρησαν προηγουμένως, παρά ταύτα όμως επιχειρούν ξανά και πάλι συγκεντρώνονται εναντίον τους. Τι σημαίνει: «Αφού σηκώθηκε ο αρχιερέας και όλοι όσοι ήταν μαζί του»; Παρακινήθηκε σε ενέργειες, λέγει, και δραστηριοποιήθηκε από τα γεγονότα. «Και συνέλαβαν τους αποστόλους και τους έριξαν σε δημόσια φυλακή». Τώρα επιτίθενται σφοδρότερα εναντίον τους. Δεν τους δίκασαν όμως αμέσως, επειδή ανέμεναν αυτούς να γίνουν πάλι πράοι. Και από πού είναι φανερό, ότι σφοδρότερα επιτέθηκαν εναντίον τους; Από το ότι τους έκλεισαν σε δημόσια φυλακή.

Πάλι περιπίπτουν σε κινδύνους και πάλι απολαμβάνουν την εύνοια του Θεού· και πώς, άκουσε τα εξής: «Ἂγγελος δὲ Κυρίου διὰ τῆς νυκτὸς ἤνοιξε τὰς θύρας τῆς φυλακῆς, ἐξαγαγών τε αὐτοὺς εἶπε· πορεύεσθε, καὶ σταθέντες λαλεῖτε ἐν τῷ ἱερῷ τῷ λαῷ πάντα τὰ ῥήματα τῆς ζωῆς ταύτης(: Άγγελος Κυρίου όμως μέσα στη νύχτα άνοιξε τις θύρες της φυλακής, τους έβγαλε έξω και τους είπε: “Πηγαίνετε αμέσως και σταθείτε γεμάτοι θάρρος στον ιερό περίβολο του ναού και κηρύξατε δημόσια στον λαό όλα τα λόγια της νέας αυτής ζωής, την οποία σας μετέδωσε ο Ιησούς και από πείρα γνωρίσατε”)»[Πράξ.5,19-20]. Αυτό έγινε και για παρηγορία εκείνων και για ωφέλεια και διδασκαλία αυτών. Και πρόσεχε εκείνο που έγινε στην περίπτωση του Χριστού, αυτό γίνεται και τώρα· διότι όταν γίνονται μεν τα θαύματα, δεν αφήνει αυτούς να δουν, εκείνα δε με τα οποία ήταν δυνατό να μάθουν, αυτά τους παρέχει· για παράδειγμα στην περίπτωση της δικής Του αναστάσεως δεν άφησε αυτούς να δουν πώς αναστήθηκε(διότι ήταν ανάξιοι να δουν αυτήν), αλλά αποδεικνύει εκείνα με τα οποία κατόρθωσε αυτό. Όμοια και στην περίπτωση του κρασιού, που έγινε από το νερό, δεν βλέπουν οι παρακαθήμενοι(διότι μεθούσαν), και την κρίση επιτρέπει σε άλλους.

Έτσι λοιπόν και εδώ· όταν δηλαδή εξέρχονται αυτοί από τη φυλακή, δεν τους βλέπουν, αποδείξεις όμως με τις οποίες μπορούσαν να κατανοήσουν τα γενόμενα, είδαν. Γιατί όμως ο άγγελος έβγαλε αυτούς κατά τη νύχτα; Διότι έτσι πιστεύτηκαν περισσότερο, παρά αλλιώς· άλλωστε ούτε ερώτηση μπόρεσαν να κάνουν· ούτε βέβαια, αν συνέβαινε κατά άλλο τρόπο, αυτοί θα πίστευαν.

«Ἐξαγαγών τε αὐτοὺς(:Και αφού τους έβγαλε έξω)»· ο άγγελος τους έβγαλε έξω από τη φυλακή, όμως δεν τους οδηγεί αυτός στο πού έπρεπε να πάνε· αυτό έγινε ώστε και με την ενέργεια αυτή να γίνει γνωστή η αφοβία των αποστόλων, την οποία και απέδειξαν όταν νύχτα εισήλθαν στο ιερό και δίδασκαν[ βλ. Πράξ. 5, 19-21: «Ἂγγελος δὲ Κυρίου διὰ τῆς νυκτὸς ἤνοιξε τὰς θύρας τῆς φυλακῆς, ἐξαγαγών τε αὐτοὺς εἶπε· πορεύεσθε, καὶ σταθέντες λαλεῖτε ἐν τῷ ἱερῷ τῷ λαῷ πάντα τὰ ῥήματα τῆς ζωῆς ταύτης. ἀκούσαντες δὲ εἰσῆλθον ὑπὸ τὸν ὄρθρον εἰς τὸ ἱερὸν καὶ ἐδίδασκον (:Άγγελος Κυρίου, όμως, μέσα στη νύχτα άνοιξε τις θύρες της φυλακής, τους έβγαλε έξω και τους είπε: «Πηγαίνετε αμέσως και σταθείτε γεμάτοι θάρρος στον ιερό περίβολο του ναού και κηρύξατε δημόσια στον λαό όλα τα λόγια της νέας αυτής ζωής, την οποία σας μετέδωσε ο Ιησούς και από πείρα γνωρίσατε». Όταν λοιπόν τα άκουσαν αυτά οι απόστολοι, μπήκαν πρωί – πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου, στο ιερό του ναού και δίδασκαν)»]. Εάν όμως τους έβγαζαν έξω οι φύλακες, όπως νόμιζαν οι άπιστοι Ιουδαίοι αρχιερείς, θα διέφευγαν, εφόσον βέβαια θα πείθονταν να εξέλθουν· μάλλον δε, αν εκείνοι τους έβγαζαν, δεν θα παρέμεναν στο ιερό, αλλά θα δραπέτευαν. Αυτό μάλιστα κανένας δεν ήταν τόσο ανόητος, ώστε να μην το αντιληφτεί.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-acta apostolorum.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στις Πράξεις των Αποστόλων, ομιλίες ΙΒ΄και ΙΓ΄(κατ΄επιλογήν), πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1983, τόμος 15, σελίδες 345-357 και 362-367.

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ [:Ιω.20,19-31]

YΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ

«Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν. Καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ. Ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον. εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς πάλιν· εἰρήνη ὑμῖν. Καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς· λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται(: Όταν λοιπόν βράδιασε την ημέρα εκείνη, την πρώτη της εβδομάδος, και ενώ οι μαθητές ήταν μαζεμένοι σε ένα σπίτι και είχαν τις θύρες κλειστές επειδή φοβούνταν τους άρχοντες των Ιουδαίων, ήλθε ο Ιησούς και στάθηκε στη μέση και τους είπε: ‘’Ας είναι ειρήνη σε σας’’. Κι αφού το είπε αυτό, τους έδειξε τα χέρια Του και την πλευρά Του, για να δουν τα σημάδια των πληγών και να πειστούν ότι Αυτός ήταν ο Διδάσκαλός τους που σταυρώθηκε. Αφού λοιπόν βεβαιώθηκαν γι’ αυτό με την επίδειξη των ουλών Του, χάρηκαν οι μαθητές που είδαν τον Κύριο. Όταν λοιπόν οι μαθητές ηρέμησαν κάπως από την πρώτη σφοδρή συγκίνηση που αισθάνθηκαν εξαιτίας της μεγάλης τους χαράς, τους είπε πάλι ο Ιησούς σε σχέση με τη μελλοντική τους τώρα κλήση και αποστολή: ‘’Ας είναι ειρήνη σε σας. Όπως με απέστειλε ο Πατέρας μου για το έργο της σωτηρίας των ανθρώπων, έτσι κι Εγώ σας στέλνω να συνεχίσετε το ίδιο έργο’’. Κι αφού το είπε αυτό, προκειμένου να τους μεταδώσει την πνοή της νέας ουράνιας ζωής εμφύσησε στα πρόσωπά τους, όπως κάποτε ο Θεός στο πρόσωπο του Αδάμ, και τους είπε: ‘’Λάβετε Πνεύμα Άγιο. Σε όποιους συγχωρήσετε τις αμαρτίες, θα τους είναι συγχωρημένες και από τον Θεό. Σε όποιους όμως τις κρατάτε ασυγχώρητες, θα μείνουν για πάντα κρατημένες)»[Iω.20,19-23].

[…] Ανήγγειλε λοιπόν η Μαρία στους μαθητές και την εμφάνιση του αναστημένου Ιησού ενώπιόν της και τα λόγια που της είπε να τους μεταφέρει, πράγματα δηλαδή που ήσαν αρκετά για να τους παρηγορήσουν. Επειδή, λοιπόν, όμως, ήταν φυσικό οι μαθητές, ακούγοντας αυτά ή να μην πιστέψουν στη γυναίκα ή και αν ακόμη την πίστευαν, να αισθάνονταν θλίψη που δεν αξίωσε αυτούς της εμφανίσεώς Του, αν και βεβαίως είχε υποσχεθεί ότι στη Γαλιλαία θα παρουσιασθεί σε αυτούς, για να μη θλίβονται λοιπόν σκεπτόμενοι αυτά, δεν άφησε ο Κύριος ούτε μία ημέρα να περάσει, αλλά, αφού προκάλεσε σε αυτούς την σχετική επιθυμία και με το ότι πλέον γνώριζαν την έγερσή Του από τους νεκρούς, και με το ότι είχαν ακούσει αυτό από τη γυναίκα, να θέλουν πάρα πολύ να Τον δουν, καθώς επίσης επειδή ήταν κυριευμένοι από φόβο(πράγμα που κατεξοχήν επαύξανε πάρα πολύ την επιθυμία τους), τότε, ακόμη, ενώ ήταν εσπέρα(«οὔσης οὖν ὀψίας»,Ιω.20,18), παρουσιάστηκε σε αυτούς κατά τρόπο πάρα πολύ θαυμαστό.

Και γιατί άραγε παρουσιάστηκε σε αυτούς κατά την εσπέρα; Διότι τότε κυρίως ήταν φυσικό να κατέχονται από φόβο. Αλλά το απορίας άξιο είναι το εξής: Πώς δεν Τον εξέλαβαν ως φάντασμα; Διότι εισήλθε με κλειστές τις θύρες και αμέσως. Κυρίως μάλιστα και η γυναίκα εκ των προτέρων κατέστησε μεγάλη την πίστη τους, αλλά και έπειτα έκανε στους μαθητές ο Κύριος την εμφάνισή Του με τρόπο μεγαλοπρεπή και αθόρυβο. Και δεν παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια της ημέρας, για να είναι όλοι συγκεντρωμένοι· διότι ήταν μεγάλη η έκπληξή τους· καθόσον ούτε την θύρα έκρουσε, αλλά παρευθύς στάθηκε ανάμεσά τους τελείως αθόρυβα και έδειξε την πλευρά και τα χέρια Του.

Συγχρόνως επίσης και με τη φωνή Του, καθησύχασε την ταλαντευόμενη σκέψη τους, λέγοντας: «Ειρήνη να είναι μαζί σας»· δηλαδή: «Μη θορυβείστε», και τους υπενθύμισε τον λόγο εκείνο που είπε προς αυτούς προ του σταυρού Του: «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν· οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσιν, ἐγὼ δίδωμι ὑμῖν. μὴ ταρασσέσθω ὑμῶν ἡ καρδία μηδὲ δειλιάτω(:Φεύγω και σας αφήνω την ειρήνη. Σας δίνω την δική μου αληθινή και βαθιά ειρήνη, την οποία ήλθα να φέρω στον κόσμο που συνταράζεται από την αμαρτία. Δεν σας δίνω εγώ μια ειρήνη υποκριτική, απατηλή και ασταθή, σαν αυτή που δίνει ο κόσμος. Ας μην ταράζεται η καρδιά σας από εσωτερικούς φόβους κι ας μη δειλιάζει από εξωτερικά φόβητρα και απειλές)»[Ιω. 14,27]· και επίσης: «Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα ἐν ἐμοὶ εἰρήνην ἔχητε. ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον(:Αυτά σας τα είπα για να έχετε ειρήνη έχοντας κοινωνία και ένωση μαζί μου. Εφόσον είστε μέσα στον κόσμο, θα έχετε θλίψη. Αλλά έχετε θάρρος. Εγώ έχω νικήσει τον κόσμο. Και με τη νίκη μου αυτή εξασφάλισα και για σας τον θρίαμβο και την δόξα)»[ Ιω.16,33].

«Ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον(:Και τότε οι μαθητές, όταν είδαν τον Κύριο αναστημένο, χάρηκαν)». Βλέπεις ότι τα λόγια γίνονται έργα; Διότι εκείνο που τους έλεγε πριν από τον σταυρό, δηλαδή ότι «πάλιν δὲ ὄψομαι ὑμᾶς καὶ χαρήσεται ὑμῶν ἡ καρδία, καὶ τὴν χαρὰν ὑμῶν οὐδεὶς αἴρει ἀφ᾿ ὑμῶν(:και εσείς λοιπόν τώρα που με αποχωρίζεστε, έχετε βέβαια λύπη. Θα σας δω όμως πάλι, όχι μόνο όταν μετά την Ανάσταση θα εμφανιστώ σε σας, αλλά κυρίως όταν θα με αισθάνεστε ενωμένο μαζί σας, καθώς θα ζείτε τη νέα ζωή και θα έχετε κοινωνία μαζί μου. Τότε λοιπόν θα χαρεί η καρδιά σας, και τη χαρά σας δεν θα μπορεί κανείς πια να σας την αφαιρέσει, αλλά θα είναι παντοτινή και διαρκής)»[Ιω.16,22],αυτό τώρα το πραγματοποίησε. Όλα λοιπόν αυτά οδήγησαν τους μαθητές σε απόλυτη και ακλόνητη πίστη. Επειδή, δηλαδή, βρίσκονταν σε άσπονδο πόλεμο με τους Ιουδαίους, συνεχώς επαναλαμβάνει το «ειρήνη σε σας», παρέχοντας ως αντιστάθμισμα του πολέμου την παρηγοριά αυτή.

Αυτόν τον λόγο, λοιπόν, είπε πρώτο μετά την Ανάσταση (γι’ αυτό και ο Παύλος παντού λέγει: «Χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη»). Στις γυναίκες επίσης ο Κύριος αναγγέλλει χαρά[Ματθ.28,9: «Ὡς δὲ ἐπορεύοντο ἀπαγγεῖλαι τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ, καὶ ἰδοὺ Ἰησοῦς ἀπήντησεν αὐταῖς λέγων· χαίρετε. Αἱ δὲ προσελθοῦσαι ἐκράτησαν αὐτοῦ τοὺς πόδας καὶ προσεκύνησαν αὐτῷ(:Καθώς όμως πήγαιναν να τα πουν στους μαθητές Του, ξαφνικά ο Ιησούς τις συνάντησε και είπε: ‘’Χαίρετε’’. Αυτές τότε, αφού πλησίασαν, δεν τόλμησαν να Τον αγγίξουν στο σώμα, αλλά με ευλάβεια πολλή έπιασαν μόνο τα πόδια Του και Τον προσκύνησαν)», διότι το ανθρώπινο αυτό φύλο [:το γυναικείο δηλαδή] βρισκόταν μέσα στη λύπη, και αυτή είναι η πρώτη χαρά που δέχτηκαν. Ανάλογα με την περίπτωση λοιπόν, στους μεν άντρες λόγω του πολέμου τους με τους Ιουδαίους αναγγέλλει την ειρήνη, στις δε γυναίκες εξαιτίας της λύπης τους, τη χαρά. Αφού επομένως κατήργησε όλα τα λυπηρά, διακηρύσσει τα κατορθώματα του Σταυρού· αυτά, λοιπόν, συνίστανται στην ειρήνη.

Αφού, λοιπόν, κατερρίφθησαν όλα τα εμπόδια, κατέστησε τη νίκη λαμπρή, και είχαν όλα επιτευχθεί, κατόπιν στη συνέχεια λέγει: «Καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς(:Όταν λοιπόν οι μαθητές ηρέμησαν κάπως από την πρώτη σφοδρή συγκίνηση που αισθάνθηκαν εξαιτίας της μεγάλης τους χαράς, τους είπε πάλι ο Ιησούς σε σχέση με τη μελλοντική τους τώρα κλήση και αποστολή: ‘’Ας είναι ειρήνη σε σας. Όπως με απέστειλε ο Πατέρας μου για το έργο της σωτηρίας των ανθρώπων, έτσι κι εγώ σας στέλνω να συνεχίσετε το ίδιο έργο’’)»[Ιω.20,21]. Καμία δυσκολία δεν έχετε· και εξαιτίας των όσων συνέβησαν και λόγω της δικής μου αξίας που σας στέλνω. Εδώ ανορθώνει το φρόνημά τους και δείχνει μεγάλη αξιοπιστία στους λόγους Του, εάν βέβαια επρόκειτο να αναλάβουν το έργο Του.

Και δεν απευθύνεται πλέον παράκληση προς τον Πατέρα, αλλά με αυθεντία δίδει σε αυτούς τη δύναμη· διότι «ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς· λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται(:φύσησε στα πρόσωπά τους τη ζωογόνο πνοή της νέας ζωής και τους είπε: “Λάβετε Πνεύμα Άγιο. Σε όποιους συγχωρείτε τις αμαρτίες, θα είναι συγχωρημένες και από τον Θεό. Σε όποιους όμως τις κρατείτε άλυτες και ασυγχώρητες, θα μείνουν αιωνίως ασυγχώρητες’’)»[Ιω.20,22-23]. Όπως δηλαδή ένας βασιλιάς αποστέλλοντας άρχοντες, δίδει εξουσία σε αυτούς και να οδηγούν ανθρώπους στη φυλακή και να απολύουν, έτσι και Αυτός, αποστέλλοντας αυτούς τούς περιβάλλει με αυτήν τη δύναμη.

Πώς λοιπόν λέγει: «Ἐὰν γὰρ ἐγὼ μὴ ἀπέλθω, ὁ παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς(:Αλλά όσο κι αν λυπάστε, βεβαιωθείτε ότι εγώ σας λέω την αλήθεια. Σας συμφέρει να φύγω εγώ. Διότι εάν δεν πεθάνω επάνω στον σταυρό και δεν φύγω, ο Παράκλητος δεν θα έλθει σε σας. Αν όμως προσφέρω πάνω στον σταυρό την εξιλαστήρια θυσία μου και φύγω από τον κόσμο αυτό για να πάω στον Πατέρα μου, θα σας στείλω τον Παράκλητο)»[Ιω.16,7] και τώρα δίνει απευθείας σε αυτούς το Άγιο Πνεύμα;

Ορισμένοι λέγουν ότι δεν έδωσε σε αυτούς το Άγιο Πνεύμα, αλλά κατέστησε αυτούς δια του εμφυσήματος κατάλληλους για να υποδεχθούν αυτό. Διότι εάν ο Δανιήλ εξεπλάγη όταν είδε άγγελο[Δαν.8,16-17:«Καὶ ἤκουσα φωνὴν ἀνδρὸς ἀναμέσον τοῦ Οὐβάλ, καὶ ἐκάλεσε καὶ εἶπε· Γαβριήλ, συνέτισον ἐκεῖνον τὴν ὅρασιν. καὶ ἦλθε καὶ ἔστη ἐχόμενος τῆς στάσεώς μου, καὶ ἐν τῷ ἐλθεῖν αὐτὸν ἐθαμβήθην, καὶ πίπτω ἐπὶ πρόσωπόν μου, καὶ εἶπε πρός με· σύνες, υἱὲ ἀνθρώπου· ἔτι γὰρ εἰς καιροῦ πέρας ἡ ὅρασις(: Και άκουσα την φωνή ενός ανδρός, ο οποίος στεκόταν εν μέσω του ποταμού Ουβάλ, η οποία φωνή φώναξε και είπε· “Γαβριήλ, εξήγησε σε αυτόν το όραμα εκείνο”. Αυτός ήλθε και στάθηκε πολύ κοντά μου. Όταν μάλιστα με πλησίασε, εγώ καταλήφθηκα από δέος και θαυμασμό και έπεσα αμέσως πρηνής, με το πρόσωπό μου κάτω στη γη. Εκείνος λοιπόν μου είπε· “Υιέ ανθρώπου, κατανόησε τούτο· ότι το όραμα αυτό αποκαλύπτει το τέλος του καιρού, του καιρού της βασιλείας των θηρίων”)»], τι θα ήταν δυνατόν να μην πάθουν εκείνοι που δέχονταν την απόρρητη εκείνη χάρη, αν δεν τους καθιστούσε προηγουμένως μαθητές Του; Για τον λόγο αυτόν δεν είπε: «ἐλάβετε Πνεῦμα Ἅγιον», αλλά «λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον» .

Δεν θα έσφαλλε λοιπόν κανείς εάν έλεγε ότι και τότε αυτοί έλαβαν κάποια πνευματική εξουσία και χάρη, αλλά όχι τέτοια ώστε να ανασταίνουν νεκρούς και να κάνουν θαύματα, αλλά να συγχωρούν αμαρτήματα· διότι είναι διάφορα τα χαρίσματα του Πνεύματος. Για τον λόγο αυτό και πρόσθεσε: «Ἂν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς», δείχνοντας ποιο είδος ενέργειας δίδει σε αυτούς. Εκεί μάλιστα μετά από σαράντα ημέρες, έλαβαν τη δύναμη να κάνουν θαύματα· για τον λόγο αυτό λέγει: «Λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐφ᾿ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθέ μοι μάρτυρες ἔν τε Ἱερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς(:Θα λάβετε όμως ενίσχυση και δύναμη, όταν θα έλθει πάνω σας το Άγιο Πνεύμα. Και θα γίνετε μάρτυρες της ζωής μου και της διδασκαλίας μου και στην Ιερουσαλήμ και σε όλη την Ιουδαία και στη Σαμάρεια και μέχρι το τελευταίο και πιο απομακρυσμένο σημείο της γης)»[Πράξ.1,8] · μάρτυρες, λοιπόν, γίνονταν με τα θαύματα· καθόσον είναι απερίγραπτη και ανέκφραστη η χάρη του Αγίου Πνεύματος και πολύμορφη η δωρεά Αυτού.

Αυτό επομένως γίνεται για να μάθεις ότι μία είναι η δωρεά και η εξουσία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος· διότι εκείνα που φαίνονται ότι είναι ιδιαίτερα γνωρίσματα του Πατρός, αυτά είναι ιδιότητες και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Πώς, λοιπόν, λέγει ότι κανείς δεν έρχεται προς τον Υιό, εάν δεν τον προσελκύσει ο Πατήρ; [ βλ. Ιω.6,44: «Οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός με, ἐὰν μὴ ὁ πατὴρ ὁ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν, καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ(:Ο γογγυσμός σας αυτός προέρχεται από την απιστία σας. Και απιστείτε, διότι ο Πατέρας μου σας βρήκε ανάξιους να σας ελκύσει κοντά μου. Κανείς δεν μπορεί να έλθει σε μένα πιστεύοντας στη θεϊκή μου προέλευση και αποστολή, εάν ο Πατέρας μου, που με έστειλε στον κόσμο, δεν μεταβάλει την ψυχή του και δεν τον ελκύσει με την θεϊκή Του δύναμη. Και όταν αυτός ελκυσθεί προς Εμένα, Εγώ θα ολοκληρώσω το έργο της σωτηρίας του και θα τον αναστήσω την έσχατη ημέρα της Κρίσεως)»].

Αλλά αυτό φαίνεται να είναι γνώρισμα και του Υιού, διότι λέγει: «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή· οὐδεὶς ἔρχεται πρὸς τὸν πατέρα εἰ μὴ δι᾿ ἐμοῦ(:Εγώ είμαι ο μοναδικός δρόμος, από τον οποίο μπορεί να φτάσει κανείς στον ουρανό· διότι συγχρόνως είμαι και η απόλυτη αλήθεια και η πραγματική και πηγαία ζωή. Κανείς δεν είναι δυνατόν να έλθει προς τον Πατέρα και να μετάσχει στην μακαρία ζωή Του, παρά μόνο αν περάσει από μένα˙ διότι Εγώ με την διδασκαλία μου σας γνωρίζω τον Πατέρα μου και την αλήθειά Του. Και με τη θυσία μου ως αιώνιος αρχιερεύς, σας συμφιλιώνω με Αυτόν)»[Ιω.14,6].

Πρόσεχε, επίσης, αυτό που είναι και γνώρισμα του Πνεύματος: «Οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν Κύριον Ἰησοῦν εἰ μὴ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ(:Κανείς πάλι δεν μπορεί να ομολογήσει με ειλικρινή πίστη και ευλάβεια ότι ‘’ο Ιησούς είναι ο Κύριος”, παρά μόνο με την χάρη, τον φωτισμό και την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος)»[Α΄Κορ.12,3].Και πάλι, τους Αποστόλους τους βλέπουμε να δίδονται στην Εκκλησία, άλλοτε μεν από τον Πατέρα, άλλοτε δε από τον Υιό και άλλοτε από το Άγιο Πνεύμα, και τις διαιρέσεις των χαρισμάτων βλέπουμε να είναι του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Όλα, λοιπόν, ας τα κάνουμε, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε πλησίον μας το Άγιο Πνεύμα, και να τιμούμε πάρα πολύ εκείνους που ορίστηκαν να μεταδίδουν την ενέργεια Αυτού· διότι είναι μεγάλη η αξία των ιερέων. «Εκείνους που θα συγχωρήσετε», λέγει, «συγχωρούνται οι αμαρτίες τους». Για τον λόγο αυτόν και ο Παύλος έλεγε «Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε(:Να υπακούτε στους πνευματικούς προϊσταμένους σας και να υποτάσσεστε τελείως σε αυτούς· διότι αυτοί αγρυπνούν γα τη σωτηρία των ψυχών σας, καθώς θα δώσουν λόγο στον Χριστό για τις ψυχές σας. Να τους υπακούτε, για να ενθαρρύνονται με την υπακοή σας, ώστε να επιτελούν το έργο τους αυτό με χαρά και όχι με στεναγμούς. Άλλωστε δεν σας συμφέρει να στενάζουν εξαιτίας σας οι πνευματικοί σας προεστοί, επειδή ο Θεός θα σας τιμωρήσει γι’ αυτό)»[Εβρ.13,17] και να τους τιμάτε πάρα πολύ.

«Θωμᾶς δὲ εἷς ἐκ τῶν δώδεκα, ὁ λεγόμενος Δίδυμος, οὐκ ἦν μετ᾿ αὐτῶν ὅτε ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς. ἔλεγον οὖν αὐτῷ οἱ ἄλλοι μαθηταί· ἑωράκαμεν τὸν Κύριον. ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐὰν μὴ ἴδω ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὸν δάκτυλόν μου εἰς τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὴν χεῖρά μου εἰς τὴν πλευρὰν αὐτοῦ, οὐ μὴ πιστεύσω. Καὶ μεθ᾿ ἡμέρας ὀκτὼ πάλιν ἦσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ Θωμᾶς μετ᾿ αὐτῶν. ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ εἶπεν· εἰρήνη ὑμῖν. εἶτα λέγει τῷ Θωμᾷ· φέρε τὸν δάκτυλόν σου ὧδε καὶ ἴδε τὰς χεῖράς μου, καὶ φέρε τὴν χεῖρά σου καὶ βάλε εἰς τὴν πλευράν μου, καὶ μὴ γίνου ἄπιστος, ἀλλὰ πιστός. καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου. λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας· μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες(:Ο Θωμάς όμως, που ήταν ένας από τους δώδεκα αποστόλους και τον οποίο ονόμαζαν Δίδυμο όσοι Εβραίοι μιλούσαν την ελληνική γλώσσα, δεν ήταν μαζί τους όταν ήλθε ο Ιησούς. Όταν λοιπόν Τον είδαν, Του έλεγαν οι άλλοι μαθητές: ‘’Είδαμε τον Κύριο’’. Αυτός όμως τους απάντησε: ‘’Εάν δεν δω με τα μάτια μου στα χέρια του το σημάδι των καρφιών και δεν βάλω το δάχτυλό μου στο σημάδι των καρφιών και δεν βάλω το χέρι μου στην πλευρά Του, ώστε όχι μόνο με τα μάτια μου αλλά και με τα δάχτυλά μου να βεβαιωθώ, δεν θα πιστέψω’’. Πράγματι λοιπόν, ύστερα από οκτώ ημέρες ήταν πάλι μέσα στο σπίτι οι μαθητές, και μαζί με αυτούς ήταν κι ο Θωμάς. Έρχεται λοιπόν ο Ιησούς, ενώ ήταν κλειστές οι θύρες, και στάθηκε ανάμεσα στους μαθητές και είπε: ‘’Ας είναι ειρήνη σε σας’’. Έπειτα λέει στον Θωμά: ‘’Φέρε το δάχτυλό σου εδώ. Ψηλάφισε και εξέτασε τα σημάδια των πληγών μου, και δες συγχρόνως με τα μάτια σου τα χέρια μου. Φέρε το χέρι σου κάτω από τα ενδύματά μου και βάλε το στην πλευρά μου που χτυπήθηκε από τη λόγχη. Και μην αφήνεις τον εαυτό σου να κυριευτεί από την απιστία, ώστε να γίνεις μόνιμα και ανεπανόρθωτα άπιστος, αλλά για να προοδεύεις και να στηρίζεσαι στην πίστη, ώστε να γίνεις αμετακίνητος και αδιάσειστος σε αυτήν’’. Ο Θωμάς τότε Του αποκρίθηκε: ‘’Πιστεύω και ομολογώ ότι είσαι ο Κύριός μου και ο Θεός μου’’. Του λέει ο Ιησούς: ‘’Πίστεψες επειδή με είδες. Μακάριοι και πιο ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που πιστεύουν χωρίς να με έχουν δει με τα μάτια τους, όπως με είδες εσύ. Και θα πιστέψουν έτσι όλα τα μέλη της Εκκλησίας μου στις γενιές που θα έλθουν’’. Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα εξιστορήσαμε, εκτός από το θαύμα της Αναστάσεώς Του, ο Ιησούς μπροστά στα μάτια των μαθητών Του έκανε και πολλά άλλα θαύματα που αποδείκνυαν την θεότητά Του και τα οποία δεν είναι γραμμένα στο βιβλίο αυτό. Αυτά που εκθέσαμε, γράφτηκαν για να πιστέψετε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός που προκηρύχθηκε από τους προφήτες, ο μονογενής Υιός του Θεού˙ κι έτσι πιστεύοντας να έχετε ως αναφαίρετο κτήμα σας τη νέα, θεία και αιώνια ζωή, την οποία μεταδίδει ο Ίδιος στις ψυχές των ανθρώπων που επικαλούνται το Όνομά Του)»[Ιω.20,24-29].

Όπως ακριβώς το να πιστεύει κανείς απλώς και ως έτυχε είναι γνώρισμα επιπολαιότητας, έτσι και το να εξετάζει κανένας και να ερευνά πέραν του μέτρου είναι γνώρισμα παχύτατης και δυσκίνητης διάνοιας. Για τον λόγο αυτό και ο Θωμάς κατηγορείται· διότι στους Αποστόλους δεν πίστεψε όταν του είπαν ότι «Είδαμε τον Κύριο», όχι τόσο επειδή δεν πίστεψε στα λόγια τους, όσο διότι θεωρούσε το πράγμα αυτό ότι ήταν αδύνατο· δηλαδή, την εκ νεκρών ανάσταση· διότι δεν είπε «δεν σας πιστεύω», αλλά «εάν δεν βάλω το χέρι μου στο σημάδι των καρφιών, δεν θα πιστέψω». Πώς, λοιπόν, ενώ όλοι ήσαν συγκεντρωμένοι, αυτός μόνος απουσίαζε; Φυσικό ήταν να μην είχε ακόμη επιστρέψει από την διασπορά που είχε ήδη γίνει. Εσύ, όμως, όταν δεις τον μαθητή να μην πιστεύει, σκέψου τη φιλανθρωπία του Κυρίου, ότι και χάριν μιας ψυχής δείχνει τον εαυτό Του να έχει τραύματα, και έρχεται για να σώσει και τον ένα, αν και ήταν πνευματικά πιο ατελής από τους άλλους. Για τον λόγο αυτό ζητούσε να πιστέψει μέσω της πιο χοντροειδούς και βραδυκίνητης αισθήσεως[δηλαδή της αφής] και ούτε στα μάτια του δεν πίστευε· διότι δεν είπε «Εάν δεν δω», αλλά λέγει: «Εάν δεν ψηλαφήσω, μήπως τυχόν και είναι αποκύημα της φαντασίας μου αυτό που βλέπω». Και όμως οι μαθητές αναγγέλλοντας αυτά, αξιόπιστοι ήταν τότε, και ο ίδιος ο Κύριος επίσης που υποσχόταν αυτά· όμως επειδή ζήτησε κάτι περισσότερο ο Θωμάς, ούτε αυτό του το στέρησε ο Χριστός.

Και για ποιον λόγο δεν εμφανίζεται σε αυτόν αμέσως, αλλά μετά από οχτώ ημέρες; Για να κυριευτεί από πιο μεγάλη επιθυμία και να γίνει μελλοντικά πιο πιστός κατηχούμενος από τους μαθητές στο διάστημα που θα μεσολαβούσε και ακούγοντας τα ίδια λόγια από αυτούς.

Και από πού γνώριζε ότι και η πλευρά του Κυρίου ανοίχτηκε με την λόγχη; Το άκουσε από τους μαθητές. Πώς λοιπόν το ένα το πίστεψε, ενώ το άλλο δεν το πίστεψε; Διότι αυτό ήταν πολύ παράδοξο και αξιοθαύμαστο.

Να προσέξεις επίσης, σε παρακαλώ, την φιλαλήθεια των Αποστόλων, ότι τα ελαττώματα δεν τα κρύπτουν, ούτε τα δικά τους, ούτε των άλλων, αλλά τα εκθέτουν περιγράφοντάς τα με όλη την αλήθεια.

Εμφανίζεται λοιπόν πάλι ο Ιησούς και δεν περιμένει να ζητηθεί αυτό από εκείνον, ούτε να ακούσει κάτι παρόμοιο, αλλά χωρίς να πει τίποτε, ο ίδιος τον προλαβαίνει και εκπληρώνει εκείνο που ο Θωμάς επιθυμούσε, δείχνοντάς του ότι και όταν έλεγε αυτά τα λόγια δυσπιστίας προς τους άλλους μαθητές, Εκείνος ήταν παρών· εφόσον χρησιμοποίησε τα ίδια τα λόγια και κατά τρόπο πάρα πολύ επιτιμητικό και στη συνέχεια με τρόπο διδακτικό· διότι αφού είπε «Φέρε τον δάκτυλό σου και δες τα χέρια μου και βάλε το χέρι σου στην πλευρά μου», πρόσθεσε «και μη γίνεσαι άπιστος, αλλά πιστός». Βλέπεις ότι η αμφιβολία ήταν αποτέλεσμα απιστίας; Όμως αυτό συνέβαινε πριν λάβουν το Άγιο Πνεύμα· μετά από αυτά όμως δεν συνέβαινε πλέον αυτό, αλλά στο εξής ήταν κατηρτισμένοι.