ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «Ο ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ»
ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ
+ Αὐγουστῖνος Καντιώτης
«Ὁ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ»
Τοῦ Ἀρχιμανδρίτη π. Κοσμᾶ Παλαιογιάννη
Τὸ νέο βιβλίο τοῦ ἀγαπητοῦ μου μαθητῆ , Ἱερομονάχου, Ἀρχιμανδρίτη Κοσμᾶ Παλαιογιάννη, «Ὁ ΑΠΕΣΤΑΛΜΕΝΟΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ», Ἔκδοσις Ἱερᾶς Κοινοβιακῆς Μονῆς Λογγοβάρδας Πάρου, 2017, ἀποτελεῖ ὀφειλόμενο ἀφιέρωμα τοῦ συγγραφέα, ὡς «τὰ Σὰ ἐκ τῶν Σῶν», καὶ ἔκφραση τιμῆς κι εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν ὄντως «Ἀπεσταλμένο προφήτη τοῦ Θεοῦ», ὅλων ὅσων εἴχαμε τὴν εὐλογημένη εὐκαιρία νὰ παρακολουθήσουμε καὶ νὰ γευτοῦμε τοὺς καρποὺς τῆς μακρόχρονης πορείας καὶ προσφορᾶς του στὸν Ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου.
Ὁ «Ἔκπτωτος» τοῦ παραδείσου καὶ κατὰ συγκατάβαση «Ἄσωτος υἱός», ἄνθρωπος, ἦλθε στὴ Γῆ καὶ ὡς «Ἀπεσταλμένος» Προφήτης, Κριτής, Ἰωάννης πρόδρομος, Μαρία ἡ Παναγία, ὡς «Κλῖμαξ ἐπουράνιος καὶ ὡς Γέφυρα ἡ μετάγουσα», ὡς Σωκράτης γιὰ νὰ προαναγγείλει τὸν «ΕΝΑΝ», ὡς ὁ καθένας καὶ ἡ καθεμιὰ τοῦ ἀνθρώπινου γένους, ποὺ βρισκόμαστε σὲ διαρκῆ Ἀποστολή· «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη».
Τὸ ἀποστολικὸ ἔργο τοῦ ἀειμνήστου πατρὸς Αὐγουστίνου ὑπῆρξε εὐρύτατο καὶ πολυσχιδές. Ὅμως ὁ συγγραφέας ἀνέλαβε καὶ ἔφερε εἰς πέρας τὸ δύσκολο τόλμημά του, γιατὶ ἀπὸ τὰ ἐφηβικά του χρόνια, στὰ δεκαπέντε του, βρέθηκε κοντά του, ἀπήλαυσε τὴν πνευματικὴ θαλπωρὴ τῆς παρουσίας του, ἐμπνεύστηκε ἀπὸ τίς ἰδέες του καὶ ἔζησε γιὰ πολλὲς δεκαετίες τὸν παλμὸ τῆς πυρωμένης ἀπὸ τὸ θεῖο ζῆλο καρδιᾶς του. Ἔχει ὅλα τὰ ἀπαραίτητα στοιχεῖα ὑλικά, δομικὰ καὶ πνευματικὰ γιὰ τὴν οἰκοδόμηση τοῦ Ἀφιερώματος ἑνὸς μεγάλου ἀγωνιστῆ τῆς πίστεως. Ἔχει δὲ καὶ τὸ δικαίωμα νὰ παρουσιάσει μὲ ἁπλὸ καὶ προσωπικὸ τόνο, ὅλες τίς πτυχὲς τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἔργου του. «Ἂν θὰ λέγαμε στὸν π. Αὐγουστῖνο, ἐπίσκοπο Φλωρίνης, νὰ μᾶς διηγηθεῖ λίγα ἀπὸ τὴ ζωή του, κάπως ἔτσι θὰ μᾶς ἔλεγε:…» .
Ἔτσι, ξεδιπλώνεται περιληπτικά, φυσικὰ καὶ ἀβίαστα, μὲ ἁπλὴ καὶ κατανοητὴ ἀπὸ ὅλους γλῶσσα, ὁ μεγάλος Χάρτης παρουσίας καὶ δράσης τοῦ Αὐγουστίνου Καντιώτη.
Τὸ ἀφιέρωμα διαιρεῖται σὲ ὀκτὼ μέρη. Στὸ Πρῶτο μέρος σκιαγραφεῖται ἡ παιδική, σχολική, φοιτητικὴ ζωή του καὶ ὁ χῶρος ποὺ γεννήθηκε καὶ ἀνατράφηκε, στὸ νησὶ Πάρος.
Στὸ Δεύτερο ἕως καὶ τὸ Τέταρτο μέρος ἀναφερεται στὴν Ἱερωσύνη καὶ τὶς πολλὲς μετακινήσεις στὴ Δυτικὴ Ἑλλάδα, Ἤπειρο καὶ Δυτικὴ Μακεδονία καὶ τὴν κοινωνική, θρησκευτικὴ καὶ ἐθνικὴ προσφορά του στὰ δύσκολα χρόνια τῆς Κατοχῆς καὶ τοῦ Ἐμφυλίου (ἀνταρτοπολέμου).
Ἡ τόλμη, ἡ πίστη του καὶ τὸ ἀσυμβίβαστο τοῦ χαρακτήρα του περιγράφονται στὸ πέμπτο καὶ ἕκτο μέρος, ὅταν ἦλθε σὲ σύγκρουση μὲ τὸν Νομάρχη καὶ τὴν Βασίλισσα Φρειδερίκη καὶ κλήθηκε σὲ ἀπολογία καὶ παρὰ τὴν ἀσθένειά του κρίθηκε παμψηφεὶ τροπαιοῦχος.
Τὸ ὁρμητήριο τοῦ π. Αὐγουστίνου ἦταν ὁ Ἄμβωνας. Κήρυττε τὸ λόγο τοῦ Κυρίου καὶ τὴν ἀλήθεια καὶ ἦταν ἀνυποχώρητος στὴν πίστη του. Πολέμησε τὴ Δικτατορία, ὡς κακὸ κοινωνικὸ μόρφωμα, ποὺ δὲ συνάδει μὲ τὸ ἑλληνικὸ καὶ χριστιανικὸ Πολίτευμα. Πνευματικοὶ ἀντίπαλοί του καὶ φίλοι τοῦ Δικτατορικοῦ καθεστῶτος μεταχειρίστηκαν ἀνορθόδοξους τρόπους νὰ τὸν ἀναγκάσουν σὲ παραίτηση, μὰ δὲν τὸ πέτυχαν.
Νίκησε ἡ πίστη, ἡ λαϊκὴ κατακραυγὴ καὶ ἡ ἀλήθεια.
Ὁ πατὴρ Αὐγουστῖνος Καντιώτης κήρυξε τὸ θεῖο λόγο μὲ ζέση ψυχῆς. Πυρπολητὴς ψυχῶν αὐτὸς σαγήνεψε τοὺς πιστοὺς Ἕλληνες καὶ ἀγαπήθηκε ἀπὸ νέους, ὡρίμους καὶ ἡλικιωμένους. Ἀγάπησε τὸ Χριστὸ ἀπὸ τὰ βάθη τῆς ψυχῆς του, ἔλαβε τὸ ἔλεος τῆς μακροζωΐας καὶ σὲ βαθιὰ γεράματα ἀξιώθηκε τὸ «Φωτοστέφανο» τῆς θείας δόξας.
Ἀξίζουν θερμὰ συγχαρητήρια στὸν ἐκλεκτὸ Παπαδαταῖο Ἱερομόναχο Ἀρχιμανδρίτη. Κοσμᾶ Παλαιογιάννη, γιὰ τὴ νέα μεγάλη συγγραφικὴ προσφορά του.
Γνωρίζω τὴν τεράστια θρησκευτικὴ καὶ ἐθνικὴ προσφορὰ τῆς Ἱερᾶς Κοινοβιακῆς Μονῆς Λογγοβάρδας Πάρου. Μὲ συνδέουν ὡραῖες στιγμὲς προσωπικῆς καὶ ἐρευνητικῆς ἐπικοινωνίας καὶ συνεργασίας κατὰ τὴ συγγραφὴ τῆς Διδακτορικῆς μου Διατριβῆς μὲ θέμα «Ὁ Παιδευτικὸς Ρόλος τῶν Μοναστηριῶν». Δεχθεῖτε, ἅγιοι Πατέρες, τὶς εἰλικρινεῖς εὐχαριστίες καὶ τὶς ἐγκάρδιες εὐχές μου γιὰ παράταση τοῦ ἐλέους τοῦ Κυρίου, γιὰ νὰ μᾶς στηρίζετε στὴν πίστη μὲ τίς πολυποίκιλες δράσεις σας, ὅπως εἶναι καὶ αὐτὴ τῆς ἔκδοσης τοῦ κρινομένου βιβλίου.
Γαβριὴλ Σ. Ἀλπέντζος
Δρ Φιλοσ. Πανεπ. Ἀθηνῶν
τ. Ἐπιθεωρητῶν Ἐκπαίδευσης
Συγγραφέας
Νέα Σμύρνη
23 Αὐγούστου 2017
Μιλάει γιὰ ἕναν νέο Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας
Πάτερ Κοσμᾶ, εὐλόγησον.
Πρὶν ἀπὸ λίγα λεπτὰ τέλειωσα τὴν τρίτη ἀνάγνωση τοῦ βιβλίου σου. Καὶ ἀφοῦ περίμενα λίγο νὰ συνέλθω, νὰ σκουπίσω τὰ δάκρυά μου καὶ νὰ προσγειωθῶ στὴν πεζὴ πραγματικότητα ἀπὸ τὰ ἐπουράνια ποὺ μὲ εἶχες ἀνεβάσει, ἀνοίγω ἐπὶ τόπου τὸ κομπιοῦτερ γιὰ νὰ σοῦ πῶ τὴ γνώμη μου, ὅπως μοῦ ζήτησες καὶ ὅπως σοῦ εἶχα ὑποσχεθεῖ. Ἁπλὰ θὰ σοῦ πῶ τὴ γνώμη μου. Δὲ θὰ κάνω κριτική, γιατὶ δὲν ἔχω τέτοια ἱκανότητα νὰ κριτικάρω. Εἶμαι κρητικὸς μὲ ἦτα, ἀλλὰ κριτικὸς μὲ γιῶτα δὲν εἶμαι. Ἁπλὰ μιὰ γνώμη θὰ πῶ. Στὸ κάτω – κάτω τῆς γραφῆς αὐτοὶ ποὺ θὰ τὸ διαβάσουν τὸ βιβλίο θὰ εἶναι (οἱ περισσότεροι) ἄνθρωποι τοῦ ἁπλοῦ λαοῦ, δηλ. τοῦ ἐπιπέδου του δικοῦ μου καὶ ὑποψιάζομαι ὅτι ἡ γνώμη τους δὲν θὰ ἀπέχει πολὺ ἀπὸ τὴ δική μου.
Νὰ πῶ ἀκόμη καὶ κάτι, προτοῦ νὰ μπῶ στὸ “ψητό”. Στὸ τηλέφωνο μοῦ εἶπες, ὅτι τὴ γνώμη μου δὲν σοῦ τὴν ἔστειλα. Ὅταν κλείσαμε ἔβαλα λίγο τὸ μυαλό μου νὰ δουλέψει. Καὶ καθὼς εἶναι ἀργόστροφο, ἔπρεπε νὰ περάσουν κάποια λεπτὰ γιὰ νὰ θυμηθῶ ὅτι σοῦ τὴν ἔχω στείλει ταχυδρομικῶς. Ἀντίγραφο δὲν ἔχω κρατήσει, ἀλλὰ πάνω – κάτω θυμᾶμαι τί σοῦ ἔγραφα. Τώρα γιατί δὲν τὸ ἔλαβες δὲν ξέρω. Δὲν πειράζει ὅμως, γιατὶ τώρα κάθισα καὶ τὸ ξαναδιάβασα (ὅπως εἴπαμε γιὰ τρίτη φορὰ) καὶ δὲν μπορῶ νὰ σοῦ περιγράψω πόσο (ξανα)συγκινήθηκα…
Καὶ τώρα –ἔπειτα ἀπ᾽ αὐτὸν τὸν μακροσκελέστατο πρόλογο– νὰ πᾶμε λίγο καὶ στό ‟ψητό”.
Λοιπὸν τὸ βιβλίο εἶναι πάρα πολὺ καλογραμμένο. Γιὰ μᾶς ποὺ τὰ ζήσαμε (λίγο-πολὺ) αὐτὰ ποὺ γράφεις εἶναι μιὰ εὐκαιρία ΝΑ ΞΑΝΑΘΥΜΗΘΟΥΜΕ τὴ μεγάλη δωρεὰ ποὺ μᾶς χάρισε ὁ Κύριος νὰ ζήσουμε κοντὰ σ᾽ ἕνα τέτοιο ἄνθρωπο, ἀλλὰ καὶ ΝΑ ΑΝΑΛΟΓΙΣΘΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΜΑΣ. Ἐμένα μοῦ ἔχει τύχει ἀρκετὲς φορὲς σὲ συζητήσεις νὰ μὲ κατακεραυνώνουν οἱ συνομιλητές μου (ὅταν κάπου ἐμφανίζομαι ὑποχωρητικὸς) λέγοντάς μου ΕΣΥ ΤΑ ΛΕΣ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΕΖΗΣΕΣ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟ ΚΑΝΤΙΩΤΗ;;;
Τὰ θετικὰ τοῦ βιβλίου εἶναι πάρα πολλά. Δὲν χρειάζεται νὰ τὰ ἀπαριθμήσω. Ὑπάρχουν βέβαια καὶ σημεῖα ποὺ λίγο μὲ προβλημάτισαν. Σταματῶ σὲ κάποια ἀπ᾽ αὐτά.
Πρῶτον. Ὁ τίτλος τοῦ βιβλίου εἶναι καλός. Θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι καὶ καλύτερος. Ὁ πολὺς ὁ κόσμος (ἀκόμα καὶ γραμματιζούμενοι) τὴ λέξη “προφήτης” τὴν ἐκλαμβάνουν μόνο μὲ τὴν ἔννοια τοῦ χαρισματικοῦ ἀνθρώπου ποὺ προλέγει τὰ μέλλοντα καὶ ὄχι μὲ τὴ βασικὴ ἔννοια τῆς λέξεως, ὅπως τὴν παρουσιάζει ὁ π. Επιφάνιος στὴ σελίδα 291. Ἡ πρόταση τοῦ ἡγουμένου τῆς Μονῆς Δοχειαρίου ἦταν ἂν ὄχι τέλεια, πάντως καλύτερη ἀπ᾽ αὐτὴν ποὺ προτίμησες. Γιὰ νὰ γίνω πιὸ σαφής, νὰ σοῦ πῶ τί μοῦ εἶπε κάποιος μὲ πανεπιστημιακὸ πτυχίο (ὄχι βέβαια θεολόγος) ὅταν τοῦ ἔδειξα τὸ βιβλίο σου Α, ΕΓΡΑΨΕ ΚΑΙ Ο ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ προφητεῖες ΟΠΩΣ Ο ΚΟΣΜΑΣ Ο Αἰτωλός; Σοῦ εἶπα, ὅτι πρέπει νὰ προσέχουν ὅσοι ἦσαν κοντὰ στὸν γέροντα, γιατὶ μπορεῖ νὰ κατηγορηθοῦν ὅτι πᾶνε νὰ τὸν ἁγιοποιήσουν. Δηλαδὴ δὲν ἦταν, δὲν τὸ κατάλαβα αὐτό!
Πᾶμε παρακάτω. Τα προλεγόμενα εἶναι πολὺ καλά. Καὶ γιὰ μᾶς ποὺ τὰ ζήσαμε συγκινητικά. Ὁ Δικηγόρος ὅμως ποὺ σοῦ σύστησα ὅταν ἤρθαμε στὴ σκήτη σου τὰ θεώρησε καλὰ μέν, φτωχικὰ δε. Ἡ Χριστοκοπίδου, ἡ Παλαμηδίου καὶ ἡ Ζωοδόχος Πηγὴ ἀπουσιάζουν. Ἔτσι μοῦ εἶπε. Μήπως, λέει, θά ᾽ταν καλὸ νὰ ἐρωτηθοῦν καὶ ἄλλοι νὰ ποῦν τίς ἀναμνήσεις τους γιὰ νὰ πλουτιστεῖ αὐτὸ τὸ βιβλίο. Τοῦ ἀπάντησα (γιὰ λογαριασμό σου) ὅτι αὐτὸ δὲν εἶναι εὔκολο νὰ γίνει. Ἂν ξεκινοῦσε ὁ π. Κοσμᾶς νὰ συγκεντρώνει ἀναμνήσεις, θὰ ἔπρεπε νὰ γράψει τόμους ὀλόκληρους…
Πᾶμε ἀκόμη πιὸ κάτω. Ἔχω πολλὲς ἐπιφυλάξεις, ἂν ἔπρεπε νὰ χρησιμοποιήσεις τό πρῶτο πρόσωπο (νὰ τὸ ἐμφανίσεις δηλ. ὡς αὐτοβιογραφία). Τὸ βιβλίο σου ἀπευθύνεται σὲ δύο ὁμάδες ἀναγνωστῶν, σ᾽ αὐτοὺς ποὺ γνώρισαν τὸν γέροντα ἀπὸ κοντὰ καὶ σὲ ᾽κείνους ποὺ θὰ τὸν γνωρίσουν μέσα ἀπὸ τὸ βιβλίο σου. Γι᾽ αὐτοὺς τοὺς δεύτερους νομίζω πὼς θὰ ἦταν καλύτερο τὸ τρίτο πρόσωπο. Γιατὶ ὁ γέροντας ἦταν μιὰ μοναδικὴ γιὰ τὴν ἐποχή του φυσιογνωμία. Ἡ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα του ἦταν τέτοια, ποὺ δύσκολα τὰ χωράει ὁ νοῦς τοῦ κοινοῦ ἀνθρώπου. Φοβᾶμαι λοιπὸν ὅτι πολλοὶ ἀπ᾽ αὐτοὺς ποὺ δὲν τὸν γνώρισαν ἀπὸ κοντά, ὅταν τὸν βλέπουν νὰ μιλάει ὁ ἴδιος γιὰ τὸν ἑαυτό του, ἴσως νομίσουν ὅτι …τὰ παραλέει. Ὡστόσο δὲ φαίνεται νὰ ἔχω καθόλου δίκιο σ᾽ αὐτή μου τὴν παρατήρηση, γιατὶ βλέπω στὸν πρόλογο ὅτι ὁ Μητροπολίτης Φθιώτιδος ἐγκρίνει αὐτὸν τὸν τρόπο τῆς γραφῆς σου. Καὶ ὅταν τὸν ἐγκρίνει ἕνας τόσο σοβαρὸς καὶ λόγιος ἱεράρχης, ἐμένα δὲν μοῦ πέφτει λόγος.
Προχωροῦμε. Ἐσχημάτισα τὴν ἐντύπωση ὅτι παραλείπεις πολλὰ ἀπὸ τὰ ἔργα τοῦ πατρὸς Αὐγουστίνου, ἰδίως τῆς περιόδου τῆς ἀρχιερατείας (Γηροκομεῖο, Ἐκκλ. σχολή, συνοικία τσιγγάνων, Μονὴ Ἁγ. Αυγουστίνου, ναοὶ κλπ. κλπ. κλπ…– δὲν τὰ ξέρω καλά, γιατί, γιὰ νὰ λέω τὴν ἀλήθεια, δὲν πήγαινα στή Φλώρινα). Κάποια ἀπ᾽ αὐτὰ τὰ ἔργα ἢ τὰ παραλείπεις ἢ τὰ ἀναφέρεις ἀκροθιγῶς. Ἐνῶ γιὰ τὴν πολεμικὴ ποὺ ἀσκήθηκε εἰς βάρος του (Ψυχίατροι, Καρνάβαλος, ΕΛΜΕ κλπ. κλπ. κλπ.) ἀναφέρεσαι κάπως πιὸ ἐκτεταμένα. Ὅμως δὲν εἶμαι σίγουρος γι᾽ αὐτὴν τὴν τελευταία μου παρατήρηση. Μήπως σὲ ἀδικῶ. Θὰ τὸ ξαναδιαβάσω τὸ βιβλίο κάποια στιγμή, ὅταν εὐκαιρήσω. Ὁ λόγος ποὺ τὰ λέω αὐτὰ εἶναι ὅτι (φυσικὰ κατὰ τὴ γνώμη μου) ὅσοι δὲν τὸν γνώριζαν ἀπὸ κοντὰ τὸν ταύτιζαν μὲ τοὺς ἀγῶνες κατὰ τοῦ καρναβάλου, τῶν καλλιστείων κλπ. καὶ καλὸν εἶναι νὰ τονιστοῦν καὶ τὰ ἔργα του, ποὺ δὲν ἔχουν τὸ προηγούμενό τους.
Τελικὸ συμπέρασμα. Τὸ βιβλίο εἶναι πολὺ καλογραμμένο. Ὅποιος τὸ διαβάσει, ἀπ᾽ αὐτοὺς ποὺ γνώρισαν τὸν γέροντα, θὰ κλάψει. Καὶ ὅσοι ἀπ᾽ αὐτούς, ποὺ δὲν τὸν γνώριζαν, τὸ διαβάσουν, μπορεῖ νὰ μὴν κλάψουν, ἀλλὰ σίγουρα θὰ διαπιστώσουν ὅτι αὐτὸ τὸ βιβλίο μιλάει γιὰ ἕνα νέο Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας.
Μακάρι νὰ γίνεις ἀφορμὴ νὰ γράψουν κι ἄλλοι ποὺ ἔχουν ταλέντο στὸ γράψιμο, ὥστε νὰ φωτισθεῖ τὸ πρόσωπο τοῦ μακαριστοῦ Γέροντα ἀπ᾽ ὅλες τίς πλευρὲς καὶ ἔτσι ἡ Ἐκκλησία νὰ προχωρήσει στὴν ἁγιοκατάταξή του.
Σὲ συγχαίρω καὶ εὔχομαι ἐγκάρδια νὰ ἔχεις ὑγεία νὰ γράψεις καὶ ἄλλα πονήματα. Τὸ ταλέντο τὸ ἔχεις. Καὶ τὸ ἔχεις ἀποδείξει.
Μὲ σεβασμό.
Τὴν εὐχή.
Δημήτριος Φλουρῆς
Ὑστερόγραφα
1.- Διερωτῶμαι ἂν εἶσαι στὴ φωτογραφία τῆς σελίδας 272.
2.- Μὲ ρώτησες στὸ τηλέφωνο ἂν θὰ ἔρθω τὸ καλοκαίρι στὸ Ἁγιον Όρος.΄λοιπὸν ἔχω πεῖ πὼς δὲν ἔρχομαι. Μέχρι τώρα ἔχω ἔρθει 9 φορές. Βλέπω ὅτι ἡ ἡλικία μου δὲν μοῦ ἐπιτρέπει νὰ ξαναπάρω τὸ σακκίδιο στὸν ὦμο καὶ νὰ γυρίζω στοὺς δρόμους τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἡ συνήθης παρέα μου βέβαια μοῦ ζητᾶ νὰ ᾽ρθῶ, ἀλλὰ δὲν τὸ βλέπω νὰ μὲ πείθει.
3.- Γράφω πιὸ πάνω ὅτι στὴ Φλώρινα δὲν πήγαινα. Καὶ ἀσφαλῶς ὀφείλω νὰ σοῦ ἐξηγήσω το γιατί. Αὐτὸ θὰ τὸ κάνω ἄλλη φορά, ἐπειδὴ τώρα σὲ ἔχω ζαλίσει μὲ τὴν πολυλογία μου. Ἴσως νὰ γελάσεις ἅμα τὸ ἀκούσεις. Ἀσφαλῶς τὸ ξέρεις ὅτι ἕνα ἀπὸ τὰ μεγάλα χαρίσματα ποὺ εἶχε ὁ Γέροντας ἦταν ὅτι τὰ λόγια του δὲν τὰ μασοῦσε. Ὅ,τι εἶχε νὰ σοῦ πεῖ, σοῦ τὸ ἔλεγε κατάμουτρα…