«…Οὐ παγὰν λαλέουσαν, ἀπέσβετο καὶ λάλον ὕδωρ»
γράφει ὁ κ. ᾽Αντώνιος Ἰω. Βασιλειάδης, θεολόγος
Ὄχι μόνο οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ στὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ καὶ οἱ ἁπανταχοῦ τῆς γῆς ἀδελφοί μας, πιστεύω πὼς δοκίμασαν μιὰ πολλὴ μεγάλη ἀπογοήτευση, πικρία καὶ πόνο, ἀπὸ τὴν ἐπίσημη στάση του Ἁγίου Ὄρους, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς πρόσφατης ἐπίσκεψης τοῦ πρωθυπουργοῦ στὴν Ἀθωνικὴ Πολιτεία.
Εἴχαμε τὴν ἐντύπωση καὶ τρέφαμε ἐλπίδες, πὼς ἡ ἐν λόγῳ ἐπίσκεψή του θὰ ἀποτελοῦσε μοναδικὴ εὐκαιρία γιὰ νὰ τονισθεῖ, μὲ ἀγάπη φυσικά, ἡ μεγάλη βλάβη σὲ βάρος τῶν ἀληθειῶν τῆς πίστεώς μας, καὶ πὼς θὰ προέβαιναν στὸν ἀπαιτούμενο καὶ ἐπιβαλλόμενο ἔλεγχο τοῦ πρωθυπουργοῦ γιὰ τὰ ἔργα καὶ τὶς ἡμέρες τῆς κυβερνήσεως του. Εἴδαμε δυστυχῶς μὲ θλίψη, πὼς τὸ μήνυμα τῆς μετάνοιας ποὺ εἶναι τὸ κυρίαρχο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀγνοήθηκε ἀπὸ τοὺς κατ’ ἐξοχὴν ἐντεταλμένους νὰ δοθεῖ στὸν πρωθυπουργό. Οὔτε μιὰ λέξη! Παραγράφηκαν πάντα τὰ ἐγκλήματά του. Ἀμνηστεύθηκαν οἱ ὕβρεις καὶ οἱ πρωτοφανεῖς καὶ ἀπαράδεκτοι χειρισμοί του, ποὺ ἀφοροῦν κυρίως τὴν ὀρθόδοξη πίστη τοῦ λαοῦ μας.
Ἂν καί, «ἑπόμενοι τοῖς Πατράσιν», θὰ δικαιοῦνταν νὰ τοῦ ἀρνηθοῦν τὴν ἐπίσκεψή του γιὰ πολλοὺς καὶ σοβαροὺς λόγους.
Καὶ εὔλογα δημιουργεῖται στὸ ὀρθόδοξο πλήρωμα ὁ προβληματισμὸς καὶ ἡ ἀνησυχία: εἶναι ἢ ὄχι ἄρνηση καὶ προδοσία τῆς πίστεώς μας ἡ μὴ συμμόρφωση πρὸς τὴν ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ, ποὺ προτρέπει τοὺς μαθητές του νὰ κηρύττουν μετάνοια; Ἦταν μοναδικὴ εὐκαιρία, γιὰ μὲν τοὺς πατέρες νὰ χρησιμοποιήσουν τὸν διακριτικὸ ἔλεγχο καὶ νὰ φέρουν τὸν πρωθυπουργὸ σὲ μετάνοια, γιὰ δὲ τὸν πρωθυπουργὸ νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὸ βάρος ὅσων βαρύνουν τὴν ἀθάνατη ψυχή του.
Ἦταν μήπως ἡ στάση τῶν ἁγιορειτῶν στάση καὶ συμπεριφορὰ ἀγάπης πρὸς τὸν πρωθυπουργὸ ἢ στάση ἀδιαφορίας καὶ ἀπαξίωσης τῆς ἀθάνατης ψυχῆς του; Οἱ περισσότεροι εἴδαμε τὴ στάση τῶν πατέρων ὡς στάση ὑποτέλειας στὴν κοσμικὴ ἐξουσία. Τὸ κήρυγμα τῆς μετάνοιας εἶναι κατ᾽ ἐξοχὴν κήρυγμα ἀγάπης γιὰ κάθε ἁμαρτωλό, καὶ στὴν προκειμένη περίπτωση δὲν ἀκούστηκε, ἐνῷ ὁ πρωθυπουργὸς ὡς ἁμαρτωλὸς εἶχε τὴν ἀνάγκη καὶ χρειάζονταν τὸ λυτρωτικὸ κήρυγμα τῆς μετάνοιας. Γιατί τοῦ τὸ στέρησαν;
Πῶς βρῆκαν τὴ δύναμη νὰ προτάξουν τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο σὲ ἐκεῖνον πού, ἔμπρακτα καὶ μὲ ὅλη τὴ βιωτή του, ἀναίρεσε τὶς Εὐαγγελικὲς Ἀλήθειες, μὲ ἀποφάσεις βλάστημες καὶ ἀπαράδεκτες; Πὼς δέχτηκαν ἐκεῖνον ποὺ ἐπέτρεψε τὴ βεβήλωση τῶν θείων προσώπων τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας καὶ τῶν Ἁγίων Του, ἀναρτώντας καὶ φιλοξενώντας –ἀκόμα– στὴν ἐθνικὴ πινακοθήκη κακοτεχνήματα ἄθλια διεστραμμένου «καλλιτέχνη»;
Θὰ εἴχατε προσωπικὰ τὸ σθένος νὰ φιλοξενήσετε καὶ νὰ καλέσετε σὲ γεῦμα τὸν ἄνθρωπο ποὺ πρόσβαλε βάναυσα τοὺς γονεῖς σας; Καὶ φυσικὰ ὄχι!
Πῶς μετὰ θέλετε νὰ ἔχετε τὴν προστασία τῆς Παναγίας, καὶ τὴν ὁποία θεωρεῖτε προστάτιδα τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅταν δὲν εἴχατε τὸ θάρρος νὰ ὀρθώσετε ἕνα λόγο διαμαρτυρίας γιὰ τὴν πρωτοφανῆ βλασφημία στὸ πρόσωπο της; Τὸ κάνατε ἀπὸ ἀγάπη; Ἔγραφε κάποιος κληρικός, ἀχθοφόρος τοῦ ὀνόματος τοῦ ἀσυμβίβαστου ἀγωνιστοῦ, πρώην Φλωρίνης, π. Αὐγουστίνου Καντιώτη, πὼς ὁ Χριστὸς δέχτηκε καὶ ἀπὸ πόρνη μύρα! Ναί. Παρέλειψε ὅμως νὰ ἀναφέρει ὅτι ἐκεῖνα ἦταν καρπὸς καὶ συνέπεια τῆς μετάνοιας. Μήπως καὶ τοῦ πρωθυπουργοῦ τὰ οἰκονομικὰ μύρα ποὺ ὑποσχέθηκε ἦταν καρπὸς τῆς μετάνοιάς του; Ἀπομάκρυνε τὰ βλάσφημα ἐκθέματα, ἀνακάλεσε τὶς βλάσφημες ἀποφάσεις ποὺ ἔλαβε ὡς κυβέρνηση; Ἐὰν ναί, τότε μάλιστα. Δυστυχῶς ὅμως ὄχι!
Αὐτὸς ποὺ τολμᾶ νὰ κατηγορήσει εὐσεβεῖς βουλευτές, πὼς τάχα ἐργαλειοποιοῦν τὴν θρησκεία, μὲ τὶς ἐνέργειές του γίνεται ἡ χαρακτηριστικότερη περίπτωση ἐργαλοιποίησης τοῦ θρησκευτικοῦ αἰσθήματος τοῦ λαοῦ μας.
Πῶς τοῦ παραχωρήθηκε ὁ δεσποτικὸς θρόνος; μήπως ἡ ἄνοδος σ᾽ αὐτὸν μὲ τὸ ἀπαράδεκτο καὶ ξένο πρὸς τὴν ἱερότητα τοῦ χώρου ὕφος του, ποὺ παραπέμπει στὴν εἰκόνα τοῦ «βδελύγματος ἐρημώσεως ἐστῶτος ἐν τόπῳ ἁγίῳ», σημαίνει ὅτι αὐτός, μὲ ὅ,τι λέγει καὶ νομοθετεῖ, ὑπέρκειται ἐκείνων ποὺ παραγγέλλει ὁ Χριστός, ἡ εἰκόνα τοῦ ὁποίου ἦταν πίσω του.
Δὲ σᾶς θυμίζει τὸν αὐτοκράτορα ἐκεῖνον ποὺ ἔλεγε: «Ὅ,τι ἐγὼ βούλομαι, τοῦτο κανὼν νομιζέσθω»;
Πατέρες, σκεφτήκατε ποτὲ μήπως οἱ πιστοὶ φτάσουν στὰ ὅριά τους καὶ δὲν ἀντέξουν τὴν πίκρα καὶ τὸν πόνο, τὴ θλίψη καὶ τὴν ἀπογοήτευση, ποὺ τελευταῖα τόσο συχνὰ τοὺς κερνᾶτε; Καὶ φυσικά, γιὰ ὅποια δυσάρεστη ἐξέλιξη, ἡ αἰτία θὰ ἀναζητηθεῖ σὲ σᾶς. Καὶ τοῦτο γιατὶ ἡ ἀντίδρασή τους θὰ εἶναι ἔκφραση τῆς ἀπελπισίας καὶ διάψευση τῶν προσδοκιῶν τους ἀπὸ τὴν ἔλλειψη τῆς ὀφειλόμενης ἐκ μέρους σας εὐθύνης ἔναντι τῶν ἱερῶν καθηκόντων σας πρὸς τὸ ποίμνιό σας.
Μήπως ἀγνοεῖτε ὅτι, μὲ ὅσα νομοθέτησε ἡ ὑπὸ τὸν πρωθυπουργὸ ἑλληνικὴ βουλή, ἀπαγορεύουν νὰ κηρυχθοῦν οἱ εὐαγγελικὲς ἀλήθειες, κι ἂν κάποιος θελήσει νὰ ἐπιμείνει κηρύττοντας τὸ Εὐαγγέλιο θὰ διώκεται ποινικὰ ὡς ὁμοφοβικὸς καὶ ρατσιστὴς (περίπτωση ἱεροκήρυκος Ι. Μητροπόλεως Φλωρίνης), καὶ θὰ διωχθεῖ ποινικά;
Ὑπῆρξαν στὸ παρελθὸν περιπτώσεις ποὺ ἄρχοντες, ὄχι μικροί, ἄσημοι καὶ ἀνυπόληπτοι, ὅπως οἱ σημερινοί, ἔσφαλαν καὶ ἐνήργησαν παραβατικά, τὰ ὁποῖα ἡ Ἐκκλησία δὲν δίστασε νὰ τὰ ἐλέγξει μὲ παρρησία, ἀποβλέποντας καὶ πετυχαίνοντας τὴν μετάνοιά τους.
Ψάχνουμε νὰ βροῦμε κάποια κοινὰ στοιχεῖα παλαιῶν ἀρχιερέων μὲ τὶς συμπεριφορὲς σημερινῶν μεγαλόσχημων κληρικῶν. Τεράστια ἡ διαφορά! θαρρεῖ κανεὶς πὼς δὲν ἔχουν τὴ συναίσθηση εὐθύνης ἔναντι τῶν ὑποχρεώσεών τους, οὔτε ὅτι εἶναι κληρονόμοι μιᾶς ἱερᾶς παρακαταθήκης, ἀλλὰ λειτουργοῦν ὡς καταληψίες, γιαυτὸ καὶ φαίνεται πὼς δὲν τοὺς πονᾶ, ὅπως θὰ ἔπρεπε, ἡ ὀρθοδοξία. Συμπεριφορὲς ἱεροεξεταστῶν, ὅπως ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν Ντοστογιέφσκυ.
Νὰ θυμίσουμε τὸν ἅγιο Ἀμβρόσιο, ἐπίσκοπο Μεδιολάνων, ποὺ τόλμησε, ταπεινὸς αὐτὸς λειτουργὸς τοῦ Ὑψίστου χωρὶς τὰ περιττὰ σημερινὰ ἀξεσουὰρ τῶν σημερινῶν, νὰ ἀρνηθεῖ στὸν πλανητάρχη τῆς ἐποχῆς του Μ. Θεοδόσιο νὰ μπεῖ στὸ ναὸ παρὰ τότε καὶ μόνο καὶ ὕστερα ἀπὸ τὴν εἰλικρινῆ του μετάνοια.
Φέρνουμε στὴ μνήμη μας τὴ στάση τοῦ Μεγάλου Βασίλειου πρὸς τὸν αὐτοκράτορα. Στὶς ἀπειλές του ἀντιπαρέθεσε τὴ σταθερὴ ὁμολογία στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ, ἀδιαφορώντας ἀκόμα καὶ γιὰ τὸ θάνατό του.
Κι ὕστερα ἂς παρακολουθήσουμε τὴν ἀντίδραση τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου γιὰ ἕνα θέμα, ἀσήμαντο γιὰ τοὺς πολλούς. Θὰ τοῦ ἔλεγε κάποιος τῆς ἐποχῆς μας «Τί χολοσκᾶς; Τί σὲ νοιάζει; Μὴ τὰ χαλᾶς μὲ τὸ παλάτι, δὲν εἶναι φρόνιμο. Βασίλισσα εἶναι. Ἄσε την νὰ πάρει τὸ ἀμπελάκι τῆς χήρας…». Κι ὅμως γιὰ ἕνα τόσο μικρὸ θέμα, γι᾽ αὐτὴ τὴ μικρὴ ἀδικία, κήρυξε πόλεμο κατὰ τῆς αὐτοκράτειρας Εὐδοξίας, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ πεθάνει [αὐτὸς] στὴν ἐξορία! Πῶς κρίνετε τὴ συμπεριφορά του αὐτή; Ἦταν ὀρθή; Ἂν ναί, μιμηθεῖτε τον. Ἂν ὄχι, διαγράψτε τον καὶ μὴ θέτετε τὰ ἱερὰ λείψανά του πρὸς προσκύνηση. Θὰ ἦταν μήπως καλύτερα ἂν ἀδιαφοροῦσε γιὰ τὴν ἄσημη χήρα, ποὺ ἀδικοῦνταν ἀπὸ τὸ ἰσχυρὸ παλάτι, καὶ ἔτσι θὰ ἀπέφευγε τὴ μεγάλη περιπέτεια ποὺ ἀκολούθησε; Τί λέτε;
Σᾶς ἀκοῦμε νὰ τονίζετε στὶς ὁμιλίες σας «τιμὴ ἁγίου, μίμηση ἁγίου». Ὑπάρχουν σήμερα ἀνάλογα ἀναστήματα; Ἀπὸ πολλοὺς εἰδικοὺς τονίζεται μιὰ μεγάλη ἀλήθεια, ποὺ καθημερινὰ ἐπιβεβαιώνεται: ὑπάρχει κρίση ἡγεσίας.
Πατέρες, γιὰ μᾶς, τὸ ποίμνιό σας, αὐτὸ εἶναι τὸ ζητούμενο. Ἄξιοι ἡγέτες. Ἐπειδὴ σᾶς ἀγαπᾶμε πραγματικά, σᾶς θέλουμε νὰ στέκεστε ψηλά, ἀσάλευτοι καὶ ἀνυποχώρητοι, ἐπὶ τὴν πέτραν, ἀσυμβίβαστοι ἐφαρμόζοντες πρῶτα ἐσεῖς τὶς ἐντολὲς Ἐκείνου τὸν ὁποῖο ἐκπροσωπεῖτε, καὶ διαπιστώνοντας τὴν συνέπειά σας, θὰ μᾶς εἶναι εὐκολότερο νὰ τὶς ἐφαρμόσουμε καὶ ἐμεῖς.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀναφέρει σχετικὰ καὶ λέγει: «Μὴ θέλεις νὰ μὲ πείσεις μὲ λόγια, ἀλλὰ μὲ τὰ ἔργα καὶ τὴ συμπεριφορά σου. Μισῶ τὴ διδασκαλία ποὺ εἶναι ἀντίθετη μὲ τὸν τρόπο ζωῆς, ποὺ δὲ συμφωνεῖ μὲ αὐτὰ ποὺ κάνεις».
Τελικὰ μήπως αὐτὴ ἡ ἀνακολουθία λόγων καὶ ἔργων εἶναι ἡ αἴτια τῆς τραγικότητας ποὺ βιώνουμε σὰν κοινωνία;
Πρὸ καιροῦ σὲ ἕναν ὀρθόδοξο ναὸ τῆς Συρίας, ἕνας μουσουλμάνος ζωσμένος ἐκρηκτικά, σκόρπισε τὸ θάνατό καὶ τὴ συμφορά.
Πιστεύετε ὡς ὀρθόδοξοι νοιώσαμε τὴν ἀλήθεια ποὺ τονίζεται στὸ εὐαγγέλιο; Ὅταν πάσχει ἕνα μέλος, πάσχει ὅλο τὸ σῶμα. Ἡ συμπεριφορά μας πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς τῆς Συρίας εἶναι συμπεριφορὰ μητρυιᾶς καὶ ὄχι μητέρας. Κάνατε ἀνάλογη ἀναφορὰ στὸν ὀρθόδοξο Ἕλληνα πρωθυπουργό;
Ἁγιορεῖτες πατέρες καὶ λοιποὶ ἐκκλησιαστικοὶ ἡγέτες, ποὺ ἐξαντλήσατε ὅλα τὰ εὐγενικά σας αἰσθήματα στὸ πρόσωπο ἐκεῖνο ποὺ ἐνέχεται γιὰ πολλὰ δεινὰ τοῦ τόπου. Μὴ βιαστεῖτε, σᾶς παρακαλῶ, νὰ χαρακτηρίσετε τὰ γραφόμενα ὡς ἕνα πικρόχολο σχόλιο, ποὺ ὑπαγορεύεται ἀπὸ τὰ ταπεινὰ ἰδιοτελῆ κίνητρα, ὄχι.
Δὲν εἴχαμε ἄλλο τρόπο νὰ ἐκφράσουμε τὴν ἀγάπη καὶ τὸ σεβασμὸ στὸ τίμιο ράσο ποὺ φορᾶτε. Διαφορετικά, θὰ ἀδιαφορούσαμε. Κι ἦταν αὐτὸ πιὸ εὔκολο.
Δεῖτε τὶς θέσεις αὐτὲς ὡς τὸ κλάμα καὶ τὰ δάκρυα τῶν μικρῶν παιδιῶν, γιὰ τὴ μάνα τους ποὺ τὰ παραμελεῖ καὶ ἀδιαφορεῖ γιὰ αὐτά.
Ὁ ἅγιος τῶν ἡμερῶν μας, ποὺ τόσο ἀγαπᾶμε, κι εἴχαμε τὴν εὐλογία νὰ τὸν γνωρίσουμε, ὁ ἅγιος Παΐσιος, τόνιζε πὼς «ἂν οἱ χριστιανοὶ δὲν ὁμολογοῦν, δὲν ἀντιδράσουν στὸ κακό, οἱ ἐχθροὶ τοῦ Χριστοῦ θὰ κάνουν τὰ χειρότερα».
Τὰ πρόσφατα γεγονότα μὲ τὴν ὑποδοχή, ἔτσι ὅπως ἔγινε, συνοδεύονται ἀπὸ μιὰ ἠχὼ ποὺ δονεῖ τὰ αὐτιά μας καὶ προκαλεῖ φόβο καὶ θλίψη. Τὸ κάστρο πέφτει! Ἑάλω τό Ἅγιον Ὄρος.
Ὑπῆρξαν εὐτυχῶς πατέρες ποὺ μὲ τὴ στάση τους ἀποτελοῦν παρηγοριὰ καὶ δίδουν ἐλπίδα στοὺς πιστούς.
Ὡστόσο ἡ στάση ἐκείνων ποὺ κατάπιαν τὰ δικαιώματα τοῦ Θεοῦ καὶ «ἔθεσαν φυλακὴν τῷ στόματι αὐτῶν», ἐνῷ Θεὸς τὸ κινδυνευόμενον, θὰ μείνει μελανὴ κηλῖδα στὴν ἱστορία τῆς Ἀθωνικῆς Πολιτείας καὶ θὰ πληγώνει τὶς ψυχές μας.
Ὅπως, ὅμως, γιὰ κάθε πρόβλημα ὑπάρχει λύση καὶ θεραπεία, ἔτσι καὶ γιὰ τὸ συγκεκριμένο ποὺ δημιουργήθηκε μὲ τὴ πρόσφατη ἐπίσκεψη τοῦ Ἕλληνα πρωθυπουργοῦ. Κι αὐτὴ δὲ βρίσκεται ἔξω ἀπὸ αὐτὸ ποὺ μᾶς τονίζετε σὲ κάθε προσκύνημα στὸ Ὄρος. Μετάνοια, μᾶς λέτε, καὶ πάλι μετάνοια.
Γιὰ σᾶς θαρρῶ, ποὺ κατὰ τεκμήριο ἀγαπήσατε τὸ Χριστὸ μέχρι τοῦ σημείου νὰ ἀρνηθεῖτε τὰ ἡδέα τοῦ κόσμου καὶ ἐγκαταλείψατε τὰ πρόσκαιρα, εἶναι, φρονῶ, εὐκολότερο νὰ τὸ πετύχετε, δείχνοντας ἔμπρακτα μετάνοια γιὰ ὅ,τι ἔγινε καὶ δὲν ἦταν σύμφωνο μὲ τὴν ὀρθόδοξη παράδοση. Γίνετε ὄχι μόνο ρητῆρες ἀλλὰ καὶ πρηκτῆρες τῆς μετανοίας.
Θὰ εἶναι γιὰ μᾶς ἡ πιὸ γλυκιὰ παρηγοριὰ καὶ θὰ θεραπευτεῖ, νομίζω, ὁ βαθὺς τραυματισμὸς καὶ ἡ σοβαρὴ βλάβη, ποὺ προκλήθηκε σὲ βάρος τῆς αἴγλης καὶ τῆς δόξας τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Σίγουρα δέ, θὰ βοηθήσει κι ἐμᾶς νὰ βροῦμε τὸ δρόμο τῆς μετάνοιας, μιμούμενοι τὸ παράδειγμά σας.
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΙΩ. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ
Θεολόγος